مطالعه و تحلیل کتیبه های مسجد میرعماد کاشان

مساجد متعدد، برجای مانده در معماری جهان اسلام، هر کدام خاستگاهی مشترک و هدفی واحد از تعالیم دینی و وحدانیت الهی را در ساختار شکلی و محتوایی در برداشته و برگی از تاریخ تمدن اسلام را به خود اختصاص دادهاند. در این میان، پشتوانهی تاریخی ایران پیش از اسلام در کنار تعابیر دینی و آموزههای اسلامی ترکیبی از هنر، اصالت و ایمان را بر خشت خشت مساجد این سرزمین به یادگار گذاشته و آنها را به لحاظ فرم، تزئینات و محتوا، جاودانه ساخته است.
مسجد میرعماد کاشان یکی ازهمین نمونههای نادر و ارزشمندی است که تزئینات منحصربفرد آن نمایانگر نبوغ و هنر ایرانیان مسلمان در دوران خوارزمشاهیان است. این اثر فاخر تاریخی که کمتر مورد تدقیق و پژوهش تحلیلی قرار گرفته، دارای کتیبههای متعددی می باشد که در ادوار مختلف به آن افزوده شده و خوانش هر کدام اطلاعات ارزشمندی را بر ما آشکار میسازد.
در این پژوهش بنیادی، هدف دستیابی به پاسخ این پرسش است که؛ چه مفاهیمی در کتیبههای بکار رفته در مسجد میرعماد کاشانی بیشتر مورد استفادهی معماران هنرمند و مسلمان آن قرار گرفتهاند؟ به این منظور با استفاده از روش مشاهدات عینی و مستندنگاریهای میدانی و همچنین مطالعهی منابع مکتوب و اسناد تاریخی معتبر و مرتبط با موضوع این پژوهش، به ابعاد تاریخی و محتوایی کتیبهها پرداخته شده و نوع خطوط، جنس، دوره تاریخی، محتوای متن، نام سازنده کتیبه و تزئینات بکاررفته در آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. در انتها مهمترین یافتهی پژوهش بیانگر این نکته بود که؛ قرارگیری مسجد و بازار در کنار هم در طول دوران مختلف منجر شده تا حاکمان وقت، فرامین خود را بصورت کتیبههای حجاری شده در دسترس مردم قرار دهند، همچنین دسته دیگر کتیبههای حاوی پیام الهی و تزئینی هستند، که زینت بخش مسجد میرعماد میباشند و از سوی دیگر، کتیبههای شرح مرمت بنا است، که اطلاعاتی در مورد تاریخ مرمت و مرمتگر آن به مخاطب میرساند.

طرح های اسلیمی شماره5

 

                         طرح اسلیمی 

 

طرح های زیبا وکاربردی در تزیین نما ها وفضاهای سنتی

فایل شماره 5

طراحی های مورد استفاده در تعمیر وبازسازی خانه های تاریخی

قابل ویرایش در محیط اتوکد

استفاده در طراحی نما وفضاهای داخلی

کتیبه در معماری ایران

دبیره یا دبیری اصـطلاحاً به هفـت گونه نوشـتاری اطلاق می شود که ظاهـراً در دوره سـاسانی به کار می رفتـه اما خود واژه قدیمی تر است. در زبان فارسی باستان که زبان رایج در دوران امپراطوری هخامنـشی است به واژه آdip برمی خـوریم که در کتیبه های باقیـمانده از آن زبان اسم مونثی است به نام کتیبه .این اسم در کتیبه های ایلامی به صورت tup-pi و در زبان اکدی به صورت tuppu آمـده و در واقع از واژه سومری dup- و ام گرفته شده اسـت و قابل قیاس با ریشه فعلی سانسـکریت lipi- که به معـنای نوشتن با جوهر است در تقابل با حکاکی برسنگ.واژه دبیر و ترکیبات آن در زبان فارسـی کنونی، در واقع، متشـکل از dipl- باسـتان به علاوه پسـوند فاعـل ساز bara- و در مجموع به معنی برنده کتیبه بوده است.
کتیبه را در لغت به «دسته‌ای از سپاه و لشگر» یا «رمه اسبان» معنا کرده‌اند؛ اما در اصل به معنای «نوشته» و «کتابه» بوده است که «الف» آن به «ی» تبدیل شده است. در اصطلاح معماری به نوشته و یا نقوشی گویند که بر سنگ‌ها و مصالح دیگر از جمله آجر، چوب، کاشی و گچ حک شده باشد؛ اما از لحاظ تاریخی از آن زمان که بر دل کوه‌ها و لوح‌های سنگی، نقشی به یادگار مانده، رقم زده شده است.
کتیبه ‌هایی که در ایران بر سر در مساجد، مدارس، بازارها و ... نصب می‌شد، با توجه به این‌که از سمت راست نوشته می‌شد، معمولاً به انواع خطوط مختلف به نگارش درمی‌آمد که قدیمی‌ترین آن را می‌توان خط «کوفی» دانست که از قرن پنجم هجری به بعد متداول گردید؛ بعد از آن نیز خط «ثلث» با توجه به سهولت، جای خود را در کتیبه‌نویسی باز کرد.
اولین خوشنویسی که اقدام به نوشتن کتیبه‌های تاریخی کرد؛ شخصی به نام «سعد» بود که در زمان «ولید بن عبدالملک»، قرآن، شعر و وقایع مهم را به نگارش درمی‌آورد. وی اولین کتیبه‌نگار اسلامی است که در سال 70 هجری، سوره شمس را با خط طلا، بر دیوار و قبله مسجدالنبی حک نمود.
متن کتیبه ، به فراخور موضوع، غالباً نام‌های مبارک حق تعالی، آیات و سوره‌های قرآن، القاب مبارک پیامبر، دعاها، مناجات و اشعار مذهبی، نام سفارش دهنده اثر، نام حاکم وقت، نام سازنده اثر، نام کاتب و خطاط کتیبه ، تاریخ ساخت اثر و اشعار فارسی و عربی و پند و اندرز را شامل می‌شود.
فهرست
1ـ مقدمه
2 ـ فصل اول : کتیبه
3ـ فصل دوم : تقسیم بندی کتیبه ها
4 ـ فصل سوم : تقسیم بندی کتیبه ها از نظر جنس
5 ـ فصل چهارم : تزئینات به کار رفته در کتیبه ها
6 ـ فصل پنجم : خطوط به کار رفته بر روی کتیبه ها

فایل پاورپوینت کتیبه در معماری ایران | شامل 112 اسلاید

(تصویر اسلایدهای پروژه معماری)

آموزش خط میخی

در این کتاب کلیه حروف میخی را به فارسی آورده و یکی از کاملترین کتاب ها بشمار میرود همچنین تلفظ خط میخی به همراه کلمه آن آمده است.