نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره ی امورموضوعی و حکمی در دادرسی مدنی

عنوان تحقیق: نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ ی امور موضوعی و حکمی در دادرسی مدنی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 240

شرح مختصر:

تحول نظام­های حقوقی مدرن نشان می­دهد که بخش اعظم تلاشها در عرصه­ی دادرسی، آفرینش نظامی عادلانه و حقیقت مدار بوده است. رسیدن به این مطلوب، نیازمند طراحی شیوه­ای دقیق و جامع از فرآیند دادرسی است که در آن هر یک از بازیگران دعوا، یعنی دادرس و اصحاب دعوا از امکاناتی برابر برای رسیدن به رأی برخوردارند. در این جهان­بینی حقوقی، فرآیند دادرسی، یک نزاع برای پیروزی نیست، بلکه عرصه­ی گسترده­ای است که همکاری توأم با حسن نیت دادرس و اصحاب دعوا را می­طلبد. در این میان، هدف این اثر توجه به بخشی از فرآیند دادرسی، یعنی امور موضوعی و حکمی است و در آن سعی شده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ی امور موضوعی و حکمی چیست؟ مشاهده­ی قوانین، اصول حاکم بر فرآیند دادرسی و دکترین حقوقی نشان می­دهد که در حوزه­ی امور موضوعی و امور حکمی، توزیع نقشها تا حد زیادی متعادل است؛ هرچند برتری­هایی وجود دارد و این برتری در زمینه­ی امور موضوعی متعلق به اصحاب دعوا و در زمینه­ی امور حکمی متعلق به دادرس است؛ اما این تفوق نسبی سبب نمی­شود که نقش دادرس در اداره­ی امور موضوعی و نقش اصحاب دعوا در اداره­ی امور حکمی نقشی منفعل و کم اهمیت باشد.

کلید واژگان : امور موضوعی، امور حکمی، اصل تعاون، اصل تغییرناپذیری دعوا.

  فهرست مطالب

فصل اول : مقدمه

مبحث اول– دادرسی مدنی و عناصر آن 6

گفتار اول – مفهوم دادرسی مدنی و عناصر آن6

بند اول - مفهوم دادرسی مدنی6

بند دوم – عناصر دادرسی مدنی 8

الف- طرفین دادرسی مدنی 9

ب- دادرس 9

ج- موضوع دادرسی مدنی 10

گفتار دوم – رابطه­ی میان عناصر دادرسی مدنی 11

مبحث دوم – امور موضوعی 16

گفتار اول - مفهوم امور موضوعی  20

گفتار دوم – انواع امور موضوعی 24

الف - امور موضوعی اصلی 24

1-وقایع اولیه و وقایع نهایی 25

2-وقایع مادی و وقایع اعتباری 27

ب- امور موضوعی تبعی 28

1-امور موضوعی تبعی اثباتی 29

2-امور موضوعی تبعی تفسیری 29

مبحث سوم- امور حکمی 30

مبحث چهارم – تمایز امور موضوعی از امور حکمی 33

گفتار اول – معیارهای تفکیک امور موضوعی از امور حکمی 35

بند اول– معیارهای تفکیک امور موضوعی از امور حکمی از منظر حقوق35

الف- نظریه­ی پاسخ به طرق متعدد 36

ب-نظریه­ی واژگان متداول36

ج- نظریه­ی منطقی نوع استنباط 37

د- سایر نظریات  39

ه – نظریه­ی منتخب 40

بند دوم- معیار تفکیک امور موضوعی از امور حکمی از منظر فقه 41

گفتار دوم – مصادیق مشتبه امور موضوعی و امورحکمی41

الف- سبب دعوا  42

ب- توصیف  44

ج- دلالت دلیل 46

1-ارائه­ی دلیل 47

2-پذیرش دلیل 47

3-بررسی ارتباط دلیل 47

4-ارزیابی دلیل 48

5-تفسیر دلیل 49

6-توصیف دلیل 50

7-رسیدگی به دلیل 51

ج- عرف، قوانین خارجی و قواعد مربوط به احوال شخصیه­ی سایر مذاهب 51

گفتار سوم – تمایز امور موضوعی از امور حکمی در دیوان عالی کشور52

فصل دوم – نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ی امور موضوعی

مبحث اول – نقش دادرس و اصحاب دعوا در ارائه­ی امور موضوعی 63

گفتار اول- نقش اصحاب دعوا در ارائه­ی امور موضوعی 64

الف –حق و تکلیف اصحاب دعوا در ارائه امور موضوعی 64

ب - شرایط امور موضوعی 75

گفتار دوم - نقش دادرس در ارائه­ی امور موضوعی 77

الف - موضوعات ناگهانی79

1-احراز تقصیر زیاندیده و تقسیم مسئولیت81

2-تعیین ماهیت و قلمرو تعهدات طرفین قرارداد81

3-احراز ناتوانی مدیون85

4-تعیین سبب بطلان عقد 86

ب- خواسته­ی ضمنی 87

مبحث دوم – نقش دادرس و اصحاب دعوا در اثبات امور موضوعی 89

گفتار اول – نقش اصحاب دعوا در اثبات امور موضوعی 90

بند نخست – نقش اصحاب دعوا در ارائه­ی دلیل 90

الف – قاعده­ی البینه علی المدعی90

1– تعیین مفهوم مدعی در قاعده­ی البینه علی المدعی 91

2- اجرای قاعده­ی­ البینه علی المدعی در برخی مصادیق خاص 98

ب- رعایت اصل صداقت و حسن نیت در ارائه دلیل102

ج- افشای دلیل

بند دوم – نقش اصحاب دعوا در اداره­ی دلیل110

گفتار دوم – نقش دادرس در اثبات امور موضوعی 112

بند نخست- نقش دادرس در ارائه­ی دلیل 112

الف – نقش دادرس در تمسک به ترتیبات تحقیقی 112

ب- علم قاضی  120

بند دوم- نقش دادرس در اداره­ی دلیل 125

الف- نقش دادرس در احراز شرایط قانونی دلیل 125

ب-نقش دادرس در احراز عنصر ارتباط 126

ج-نقش دادرس در تفسیر و توصیف دلیل 127

د-نقش دادرس در ارزیابی دلیل 128

ه- نقش دادرس در رسیدگی به دلیل 135

مبحث سوم- نقش دادرس و اصحاب دعوا در تغییر امور موضوعی 137

گفتار اول - نقش اصحاب دعوا در تغییر امور موضوعی 137

بند نخست - تغییر در حیطه­ی استثنائات وارد بر اصل تغییرناپذیری دعوا 139

الف - تغییر خواسته 140

ب-تغییر نحوه­ی دعوا 144

ج-تغییر ادعا در مرحله­ی تجدیدنظر 147

1-تغییر عین مال به قیمت آن و بالعکس 147

2-تغییر عنوان خواسته 148

3-افزایش ادعا در قالب مطالبه­ی دیون حال شده 148

بند دوم - تغییر در چارچوب خواسته­ی تثبیت شده­ی دعوا 148

گفتار دوم - نقش دادرس در تغییر امور موضوعی 152

الف – اصلاح قرارداد 154

1-تعدیل قرارداد در نتیجه­ی حوادث پیش بینی نشده 158

2-تعدیل قرارداد با حذف شروط اجحاف­آمیز162

ب- تغییر شیوه­ی جبران ضرر و زیان 164

1-تغییر شیوه­ی پرداخت از مثل به قیمت 165

2-تغییر در قالب اعطای تسهیلات به مدیون 166

فصل سوم – نقش دادرس و اصحاب دعوا در اداره­ی امور حکمی

مبحث اول – نقش دادرس و اصحاب دعوا در ارائه­ی امور حکمی 171

گفتار اول – نقش دادرس در ارائه­ی امور حکمی 172

بند اول– حق و تکلیف دادرس در استناد به امور حکمی 172

الف- نقش دادرس در استناد به احکام 172

ب- نقش دادرس در تفسیر امور حکمی 177

ج- نقش دادرس در توصیف امور موضوعی 180

بند دوم – تأثیر اشتباه دادرس در ارائه­ی امور حکمی 181

بند سوم - جایگاه مشورت در ارائه­ی امور حکمی( نظریه­ی دوست دادگاه183

بند چهارم - نقش شهود گرایی قضایی در ارائه امور حکمی 184

گفتار دوم- نقش اصحاب دعوا در ارائه­ی امور حکمی 188

مبحث دوم - نقش دادرس و اصحاب دعوا در تغییر امور حکمی 194

گفتار اول – نقش دادرس در تغییر امور حکمی 194

بند نخست- تغییر قواعد حقوقی حاکم بر دعوا 195

الف- تغییر قواعد ارائه شده از سوی اصحاب دعوا 195

ب- صدور حکم بر مبنای انصاف 196

بند دوم- تغییر در توصیف امور موضوعی 198

الف- تغییر در توصیف خواسته­ی دعوا198

1-موضع دکترین در تغییر توصیف خواسته198

2-موضع رویه­ی قضایی در تغییر توصیف خواسته 201

3-شرایط تغییر در توصیف خواسته 202

ب- تغییر توصیف رابطه­ی حقوقی 206

گفتار دوم- نقش اصحاب دعوا در تغییر امور حکمی 210

نتیجه گیری 216

فهرست منابع

منابع فارسی  221

منابع عربی  228

تحقیق دعوای تصرف عدوانی و ممانعت و مزاحمت از حق

عنوان تحقیق: دعوای تصرف عدوانی و ممانعت و مزاحمت از حق

قالب بندی: WORD

تعداد صفحات: 49

قسمتی از متن:

فرد گرایان در تعریف حق می‌گویند: اقتدار و امتیازی که شخص در برابر سایر اعضای جامعه داراست.[1] حقوقی را که انسان بر اشیاء دارد به دو دسته تقسیم کرده‌اند: حق عینی و حق دینی. در واقع حق قدرت و امتیازی است که قانون به اشخاص می‌دهد و منابع آن ناشی از قانون یا قرارداد و یا عرف مسلم می‌باشد.

حق عینی عبارت است از حقی که شخص به طور مستقیم و بی‌واسطه، نسبت به چیزی پیدا می‌کند و می‌تواند از آن استفاده کند مانند حق مالکیت.

حق مالکیت کامل‌ترین نوع حق عینی است که به موجب آن مالک حق همه‌گونه انتفاع و تصرف را در ملک خود پیدا می‌کند. حق انتفاع و حق ارتفاق که موضوع حق در دعوای ممانعت از حق و مزاحمت از حق می‌باشند از اجزاء و شاخه‌های حق مالکیت هستند و صاحب آن به طور محدود می‌تواند در عین مال تصرف کند و از منافع آن بهره‌مند شود پس اکنون به تعریف این نوع حقوق می‌پردازیم:

حق انتفاع طبق ماده‌ی40 ق.م: عبارت است از حقی که به موجب آن شخص می‌تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند. و این حق بر اثر قرارداد به شخص واگذار می‌شود و کسی که از این حق استفاده می‌کند منتفع می‌نامند و حق انتفاع از نوع حق عینی است و موضوع آن باید شئ مادی باشد و نسبت به اموال منقول و غیر منقول برقرار می‌شود و اقسام آن ممکن است عُمری، رُقبی و سُکنی باشد.[2]

حق ارتفاق طبق ماده‌ی 93 ق.م عبارت است از حقی است برای شخصی در ملک دیگری یکی از ویژگی‌های حق ارتفاق این است که وجود آن قائم به ملک است و با انتقال زمین و تغییر مالک از بین نمی‌رود و حق ثابتی می‌باشد و طبق ماده 604 ق.م کسی که در ملک دیگری حق ارتفاق دارد، نمی‌تواند مانع از تقسیم آن ملک بشود، ولی بعد از تقسیم حق مزبور به حال خود باقی می‌ماند.

در دعوای مزاحمت از حق و ممانعت از حق برای اینکه به خوبی متوجه بشویم که چه نوع حقی مورد مزاحمت یا ممانعت قرار گرفته لازم است که تفاوت این دو نوع حق انتفاع و ارتفاق را به خوبی بدانیم و ان عبارتند از:

1- حق ارتفاق دائم است ولی حق انتفاع موقت است مگر در حبس مؤبد.

2- حق ارتفاق در ملک دیگری بنیان‌گذاری شده که مالک خاص دارد و حال آنکه انتفاع به استفاده از ملک اعم از آنکه مالک خاص دارد یا ندارد تعلق می‌گیرد.

 3- حق ارتفاق بر مال غیر منقول تعلق می‌گیرد ولی حق انتفاع می‌تواند بر مال غیر منقول و منقول باشد.

فهرست مطالب:

مقدمه

فصل مقدماتی

بحث اول(تعاریف)

گفتار اول – تعریف تصرف و چگونگی آن

گفتار دوم – تعریف حق و انواع آن

گفتار سوم – تعریف عدوان و غصب

گفتار چهارم – تعریف دعوا و شرایط اقامه‌ی آن

فصل اول (دعاوی تصرف)

مبحث نخست – معرفی دعوای تصرف و مقررات ویژه‌ی آن

مبحث دوم – معرفی و تعریف دعوای تصرف عدوانی

گفتار دوم – (مقایسه دعوای تصرف عدوانی، خلع ید و تخلیه‌ی ید، غصب)

بند اول – مقایسه دعوای تصرف عدوانی با خلع ید

بند دوم – مقایسه دعوای تصرف عدوانی با تخلیه ید

بند سوم – مقایسه دعوای تصراف عدوانی با غصب

گفتار سوم – مقررات ویژه‌ی دعوای تصرف عدوانی

بند اول – تکلیف ابنیه‌ی احداثی و اشجار غرس شده در ملک مورد تصرف عدوانی..

بند دوم – تکلیف ابنیه و اشجار در ارتباط با اقامه‌ی دعوا مالکیت

بند سوم – تکلیف ابنیه‌ و اشجار در ارتباط با شکایت از حکم

بند چهارم – تکلیف زراعت در ملک مورد تصرف عدوانی

بند پنجم – تکلیف آثار تخریبی در ملک مورد تصرف عدوانی

بند ششم – تکلیف اجرت‌المثل ایام تصرف

بند هفتم – تکلیف تصرف امین

فصل دوم(دعوای ممانعت از حق)

مبحث اول ( تعریف دعوای ممانعت از حق )

گفتار اول (مصادیق دعوای ممانعت از حق)

گفتار دوم ( تفاوت دعوای تصرف عدوانی با ممانعت از حق)

فصل سوم(دعوای مزاحمت از حق)

مبحث اول – تعریف دعوای مزاحمت از حق

گفتار اول – مصادیق دعوای مزاحمت از حق

مبحث دوم – تفاوتهای دعوای تصرف عدوانی با دعوای مزاحمت از حق

مبحث سوم – تفاوتهای دعوای ممانعت از حق با دعوای مزاحمت از حق

فصل چهارم(قواعد مشترک بین دعاوی تصرف)

مبحث اول (کیفیت و مدت تصرف)

مبحث دوم(اوصاف تصرف)

گفتار اول – اوصاف تصرف خواهان

گفتار دوم – اوصاف تصرف خوانده

مبحث سوم – مدت تصرف

گفتار اول – مدت تصرف نسبت به خواهان

گفتار دوم – مدت تصرف نسبت به خوانده

مبحث چهارم(طریقه‌ اقامه‌ی دعوا، آثار آن و اقدامات احتیاطی)

گفتار اول- اقامه‌ی دعوا

بند اول- مرجع صالح اقامه‌ی دعوا

بند دوم-شیوه‌ی اقامه‌ی دعوا

بند سوم-ذینفع اقامه دعوا

گفتار دوم-آثار دعاوی تصرف

گفتار سوم- اقدامات احتیاطی دعوای تصرف

فصل پنجم(رسیدگی، صدور رأی و شکایت از آن)

مبحث نخست-رسیدگی دادگاه

گفتار اول – ارائه‌ی دلیل و رسیدگی به آن

گفتار دوم-ورود ثالث و رسیدگی به آن

گفتار سوم-صدور رأی

بند اول- شکایت از رأی صادر شده

مبحث دوم – آثار حکم و اجرای آن

گفتار اول – آثار حکم دادگاه

گفتار دوم – اجرای حکم دادگاه

مبحث چهارم – نتیجه‌گیری و پیشنهاد

منابع و مآخذ