بررسی و شناسایی مکانیسم های مرتبط با تنش خشکی در گیاه نخود

عنوان تحقیق: بررسی و شناسایی مکانیسم های مرتبط با تنش خشکی در گیاه نخود

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 113

شرح مختصر:

نخود زراعی (Cicer arietinum.L) یکی از اولین بقولات سرما دوست است که در دنیای قدیم اهلی شده است و در حال حاضر در اکثر نقاط دنیا کشت می شود(مجنون حسینی.، 1372). مبدا نخود هنوز به طور دقیق مشخص نیست و پراکندگی آن از هیمالیا تا یونان گزارش شده است. با وجود این از هندوستان و اتیوپی به عنوان مراکز تنوع نخود نام برده می شود، قدیمی ترین مدرک تاریخی به دست آمده از بقایای زغال سنگی نخود در منطقه (Hacilar) کشور ترکیه دلالت به وجود نخود در 5450 سال قبل از میلاد دارد(Jain et al.,1988).

در مقیاس جهانی نخود دومین گیاه مهم از گروه محصولات زراعی موسوم به حبوبات می باشد و این گیاه در 33 کشور در جنوب آسیا، غرب آسیا و شرق افریقا، جنوب اروپا، شمال و جنوب آمریکا و استرالیا کشت می شود و 15% از سطح زیر کشت و 13% از تولیدات جهانی حبوبات به این محصول اختصاص دارد(سینگ، ساکسینا. 1379). طبق آمار جهانی سطح زیر کشت نخود سفید و نخود سیاه 6/9 میلیون هکتار می باشد که از این مقدار حدود 85% کشت نخود سیاه (تیپ دسی ) و بقیه به کشت نخود سفید (تیپ کابلی) اختصاص دارد(FAO, 1996).

بر اساس آمار ارائه شده از سوی فائو (متوسط پنج سال گذشته ) سطح زیر کشت نخود در ایران 700 هزار هکتار (حدود 65 درصد از کل سطح زیر کشت حبوبات کشور) می باشد و از این نظر در رتبه چهارم جهانی پس از هند، پاکستان و ترکیه قرار می گیرد. این گیاه با تولیدی معادل 310 هزار تن، برابر 48 درصد از تولید گروه حبوبات، بالاترین سهم را داراست و با وجود این متوسط عملکرد آن کمتر از نصف میزان متوسط جهانی بوده و از این جهت ایران بعد از هند، پاکستان، ترکیه و استرالیا قرار می گیرد(FAO, 2008).

 فهرست مطالب

فصل اول

1-1-مقدمه

1-2-ویژگی های گیاه(مورفولوژی نخود)

1-3-تنش خشکی و آسیب های ناشی از آن

1-3-1-تعاریف خشکی

1-3-2-تأثیر خشکی بر پروتئین ها و فعالیت آنزیم ها

1-3-3-تنش اسمزی ناشی از تنش خشکی

1-4-نقش اسمولیت ها یا حل شونده های سازگار در تنش خشکی

1-5-اثر تنش خشکی بر غشاء پلاسمایی

1-6-تنش خشکی و آسیب های اکسیداتیو ناشی از آن

1-6-1-مکانیسم های دفاعی مهار کننده آسیب های مربوط به گونه های فعال اکسیژن(ROS)

1-6-1-1- سیتم دفاعی آنزیمی

1-7-تأثیر خشکی بر گیاه نخود

1-7-1-تاثیر خشکی بر مرحله جوانه زنی و گیاهچه ای

1-7-2-تاثیر خشکی بر درصد جوانه زنی و پارامترهای رشد

1-7-3-اثر خشکی بر رشد ریشه

1-7-4-اثر خشکی بر رشد اندام هوایی

1-7-5-تاثیر تنش خشکی بر ویژگیهای برگ

1-7-6-اثر خشکی بر عملکرد

1-8-هدف از انجام تحقیق حاضر

فصل دوم

2-1-کشت بذرها به منظور بررسی تأثیر خشکی بر در صد و سرعت جوانه زنی

2-2- کشت بذرها به منظور بررسی تأثیر خشکی بر ویژگی های رشدی و بیوشیمیایی

2-3- نمونه برداری از گیاه وبررسی ویژگی های رشد

2-4- بررسی های بیوشیمیایی

2-4-1- روش استخراج و اندازه گیری میزان پرولین در نمونه های گیاهی

2-4-1-1- استخراج و سنجش

2-4-1-2- تهیه معرف ناین هیدرین

2-4-1-3- رسم منحنی استاندارد

2-4-2- روش استخراج و اندازه گیری مالون دی آلدئید (MDA)

2-4-3- روش استخراج و سنجش آب اکسیژنهH₂O₂

2-4-3-1- رسم منحنی استاندارد

2-4-4- روش استخراج و اندازه گیری میزان پروتئین های سیتوپلاسمی

2-4-4-1- استخراج پروتئین های سیتوپلاسمی

2-4-4-2- سنجش پروتئین

2-4-4-3- رسم منحنی استاندارد

2-4-5- اندازه گیری فعالیت آنزیم ها

2-4-5-1- اندازه گیری فعالیت آنزیم پراکسیداز(EC 7,1,11,1)

2-4-5-2- اندازه گیری فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز(SOD)

2-4-6- طرز تهیه تامپون ها

فص سوم

تجزیه و تحلیل آماری داده ها

3-1- نتایج حاصل از بررسی جوانه زنی بذر گیاه نخود تحت تأثیر تیمارهای خشکی

3-1-1-نتایج حاصل از بررسی درصد جوانه زنی

3-1-2-نتایج حاصل از بررسی سرعت جوانه زنی

3-1-3-نتایج حاصل از بررسی طول ریشه چه

3-1-4-نتایج حاصل از بررسی طول ساقه چه

3-1-5-نتایج حاصل از بررسی وزن خشک ریشه چه

3-1-6-نتایج حاصل از بررسی وزن خشک ساقه چه

3-1-7-نتایج حاصل از بررسی میزان آندوسپرم مصرفی

3-2- نتایج حاصل از بررسی صفات رشد رویشی در گیاه نخود تحت تأثیر تیمارهای خشکی

3-2-1- نتایج حاصل از بررسی ارتفاع بخش هوایی

3-2-2- نتایج حاصل از بررسی وزن خشک اندام هوایی

3-2-3- نتایج حاصل از بررسی سطح برگ

3-2-4- نتایج حاصل از بررسی وزن تر برگ

3-2-5- نتایج حاصل از بررسی مجموع طول ریشه ها

3-2-6- نتایج حاصل از بررسی مجموع سطح ریشه ها

3-2-7- نتایج حاصل از بررسی وزن خشک ریشه

3-3- نتایج حاصل از بررسی میزان برخی از ترکیبات آلی در برگ گیاه نخود تحت تأثیر تیمارهای خشکی

3-3-1- نتایج حاصل از بررسی میزان پرولین

3-3-2- نتایج حاصل از بررسی میزان مالون دی آلدئید(MDA)

3-3-3- نتایج حاصل از بررسی میزان آب اکسیژنه

3-3-4- نتایج حاصل از بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز

3-3-5- نتایج حاصل از بررسی فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز(SOD)

فصل چهارم

بحث

جوانه زنی

ویژگی های رشد

محافظت کننده های اسمزی

فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان

فعالیت پراکسیداز

فعالیت سوپراکسید دیسموتاز(SOD)

پراکسیداسیون لیپیدها و تولید مالون دی آلدئید

آب اکسیژنه ( H₂O₂)

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع

بررسی اثرات تنش خشکی بر آناتومی ریشک و ارتباط آن با عملکرد در ارقام مختلف گندم ((Triticum aestivum L و جو ( Hordeum vulgare)

عنوان تحقیق: بررسی اثرات تنش خشکی بر آناتومی ریشک و ارتباط آن با عملکرد در ارقام مختلف گندم ((Triticum aestivum L و جو (Hordeum vulgare)

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 112

شرح مختصر:

به­ منظور ارزیابی اثرات تنش خشکی آخر فصل بر خصوصیات مختلف ریشک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف گندم و جو ، دو آزمایش در سال زراعی 93-1392در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان اجرا شد. هرآزمایش به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید.تیمارهای آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و اعمال تنش خشکی همزمان با سنبله­دهی (تنش) در کرت­های اصلی و تعداد گندم شامل الوند، ارگ، بک کراس، چمران، امید، پیشتاز، روشن، S78،شیراز و یاواروس و ارقام جو شامل: یوسف، نصرت، بهمن،نیمروز، افضل، فجر30، لاین UH12، لاین4، D10 در کرت­های فرعی قرار گرفتند.جهت اندازه­گیری صفات (تعداد روزنه ، تعداد ردیف روزنه، تعداد کرک، طول سلول اپیدرمی ، مساحت سلول اپیدرمی، طول سلول بالیفورمی، مساحت سلول بالیفورمی) از هر کرت یک سنبله به صورت تصادفی برداشت شده و از هر سنبله یک ریشک، به­صورت تصادفی انتخاب و اندازه گیری ها انجام شد. در پایان فصل رشد عملکرد و اجزای عملکرد شامل تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن سنبله در بوته ، وزن دانه در بوته مورد اندازه گیری قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از آزمایش نشان داد واکنش ارقام نسبت به اعمال تنش از نظر خصوصیات آناتومیکی متفاوت بود که بیانگر پتانسیل متفاوت آن­ها از نظر تحمل به تنش خشکی بود.اثر متقابل معنی داری برای تعداد سنبله در بوته مشاهده شد و اثر تنش بر تعداد دانه در بوته، وزن سنبله در بوته، وزن دانه در بوته معنی دار بود . این پاسخ نسبت به تنش آخر فصل در بین تمام ارقام یکسان بود. بنابراین از این مرحله (سنبله دهی) می توان به عنوان مرحله ای حساس نسبت به تنش خشکی نام برد.

کلمات کلیدی: جو، رقم، ریشک، قطع آبیاری، گندم.

 فهرست

 فصل اول : مقدمه و کلیات

1-1- تاریخچه غلات... 2

1-2- اهمیت غلات در تغذیه انسان.. 3

1-3- اهمیت اقتصادی.. 4

1-4-گندم. 4

1-5- مشخصات گیاه شناسی.. 5

1-5-1- ریشه. 5

1-5-2- ساقه. 5

1-5-3- برگ.... 6

1-5-4- گل آذین.. 6

1-6- جو. 7

1-6-1- ریشه جو. 7

1-6-2- ساقه جو. 6

1-6-3- برگ جو. 7

1-6-4- گل آذین جو. 7

1-7- ریشک.... 7

1-8- گلوم. 9

1-9- آب و اهمیت آن.. 9

1-10- نقش آب در گیاهان.. 9

1-11- تنش خشکی.. 10

1-12- آناتومی.. 10

1-13- اپیدرم. 11

فصل دوم: مروری بر پژوهش های انجام شده

2-1- اثرات تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و آناتومیک.... 14

2-1-1- اثر تنش خشکی بر روزنه ها. 14

2-1-2- اثر تنش خشکی بر فتوسنتز. 15

2-1-3- اثر تنش خشکی بر خصوصیات آناتومیکی.. 15

2-1-4- اثر تنش خشکی بر عملکرد گیاهان زراعی.. 16

2-1-5- اثر تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیکی.. 18

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1- مشخصات موقعیت جغرافیایی و زمان اجرای آزمایش.... 21

3-2- خاک محل آزمایش.... 21

3-3- طرح مورد آزمایش.... 21

3-4- مدل طرح آزمایشی.. 21

3-5- آماده سازی بذور. 21

3-6- عملیات تهیه زمین ، کاشت... 22

3-7- عملیات داشت و برداشت... 22

3-8- اندازه گیری صفات آناتومیک گندم و جو. 23

3-9- اندازه گیری مساحت سلول های اپیدرمی و بالیفورمی.. 23

3-10- اندازه گیری عملکرد و اجزای عملکرد. 23

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- صفات آناتومیکی گندم. 31

4-1-1- تعداد روزنه. 31

4-1-2- تعداد ردیف روزنه. 32

4-1-3- تعداد کرک.... 33

4-1-4- طول سلول اپیدرمی.. 38

4-1-5- مساحت سلولهای اپیدرمی.. 38

4-1-6- طول سلول بالیفورمی.. 46

4-1-7- مساحت سلول بالیفورمی.. 47

4-2- عملکرد و اجزای عملکرد گندم. 53

4-2-1- تعداد سنبله در بوته. 53

4-2-2- تعداد دانه در بوته. 54

4-2-3- وزن سنبله در بوته. 56

4-2-4- عملکرد دانه در بوته. 57

4-3- صفات آناتومیکی جو. 72

4-3-1- تعداد روزنه. 72

4-3-2- تعداد ردیف روزنه. 72

4-3-3- تعداد کرک.... 73

4-3-4- طول سلول اپیدرمی.. 78

4-3-5- مساحت سلول اپیدرمی.. 78

4-3-6- طول سلول بالیفورمی.. 79

4-3-7- مساحت سلول بالیفورمی.. 79

4-4- عملکرد و اجزای عملکرد جو. 81

4-4-1- تعداد سنبله در بوته. 81

4-4-2- تعداد دانه در بوته. 81

4-4-3- وزن سنبله در بوته. 83

4-4-4- عملکرد دانه در بوته. 85

پیشنهادات... 95

فصل پنجم: منابع

منابع.. 95

بررسی تاثیر زمان و غلظت محلول پاشی Zn و تنش رطوبتی بر عملکرد و کلروفیل کل گلرنگ تابستانه

عنوان تحقیق: بررسی تاثیر زمان و غلظت محلول پاشی Zn و تنش رطوبتی بر عملکرد و کلروفیل کل گلرنگ تابستانه

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 88

شرح مختصر:

خشکی از جمله تنش­های محیطی است که به­عنوان مهمترین عامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان زراعی در اکثر نقاط جهان و ایران شناخته شده است. از آنجایی که بیشتر نقاط کشورمان در مناطق خشک ونیمه خشک قرار گرفته است که دارای منابع آب محدودی است، کشت گیاهان متحمل به خشکی حائز اهمیت است و از طرفی خاک های زراعی کشورما به دلایل متعددی دچار کمبود شدید ریز مغذی ها و ازجمله روی(Zn) می باشند . از این رو این تحقیق با هدف مطالعه تاثیر زمان و میزان کاربرد Zn به همراه بررسی تاثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تابستانه در سال زراعی 1391 در استان اصفهان انجام گرفت. این بررسی با استفاده از طرح کرت­های دو بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که فاکتور های آزمایش شامل سه سطح آبیاری( آبیاری کامل(آبیاری در مراحل کاشت، رشد رزت، رشد طولی، گلدهی، گرده افشانی و پر شدن دانه)، قطع یک دور آبیاری در مرحله گلدهی و قطع یک دور آبیاری در مرحله دانه بندی) به عنوان فاکتور اصلی، و سه زمان کاربرد عنصر روی (محلول پاشی سولفات روی در هنگام کاشت، محلول پاشی در زمان گلدهی و محلول پاشی در زمان شروع دانه بندی) به عنوان فاکتور فرعی و سه غلظت مصرف کود روی (صفر، سه در هزار و شش در هزار) به عنوان فاکتور فرعی فرعی بود. بررسی ها نشان داد که تیمار آبیاری تاثیر معنی داری بر ارتفاع، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و کلروفیل در سطح احتمال یک درصد و بر وزن هزار دانه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. نتایج تجزیه واریانس همچنین نشان داد که زمان کاربرد سولفات روی بر تعداد غوزه، دانه در غوزه و کلروفیل در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد و صفات وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد روغن در سطح 5 درصد معنی دار بود و غلظت سولفات روی بر تعداد غوزه، دانه در غوزه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک و کلروفیل در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد، به طوری که بهترین بازده را غلظت 3 در هزار سولفات روی داشت. به طور کلی عملکرد دانه تحت تنش خشکی کاهش یافت ولی محلول پاشی سولفات روی باعث افزایش عملکرد شد، بنابراین محلول پاشی این عنصر به ویژه در مرحله آغاز گلدهی در تحمل گلرنگ به تنش خشکی و افزایش عملکرد تحت تنش مفید می باشد.

کلمات کلیدی: گلرنگ، تنش خشکی، مراحل رشد، غلظت و زمان کاربرد سولفات روی.

فهرست مطالب

چکیده	1
فصل اول کلیات	2
1-1- مقدمه	3
1-2- منشأ و اهمیت گلرنگ	5
1-3- خصوصیات گیاهی	6
1-4- هدف	9
فصل دوم بررسی منابع	10
2-1- مراحل نمو گلرنگ	11
2- 2- واکنش­های گیاه به تنش	13
2-3- عناصر ریز مغذی	14
2-4- فرم های روی در خاک	15
2-5- نقش روی در گیاه	16
2-6- مکانیسم های جذب و انتقال روی	17
2-7- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد واجزای عملکرد	20
2-8- تاثیر تنش خشکی بر درصد روغن و عملکرد روغن	23
2-9-تاثیر غلظت و زمان مصرف کود "روی" بر عملکرد و اجزای عملکرد	23
2-10- تاثیر غلظت و زمان مصرف کود "روی" بر درصد روغن و عملکرد روغن	25
2- 11- شاخص برداشت	25
فصل سوم مواد و روش­ها	27
3- 1- مشخصات محل اجرای آزمایش	28
3- 2- عملیات زراعی و روش اجرای آزمایش	28
3- 3- صفات مورد بررسی و نحوه اندازه­گیری آنها	29
3-3-1- ارتفاع بوته:	29
3-3-2- کلروفیل کل:	31
3-3-3- عملکرد دانه:	31
3-3-4- تعداد غوزه در بوته:	31
3-3-5- تعداد دانه در غوزه:	31
3-3-6- وزن هزار دانه:	31
3-3-7- عملکرد بیولوژیک:	31
3-3-8- شاخص برداشت:	32
3-3-9- درصد روغن	32
3-3-10- عملکرد روغن	32
3- 4- تجزیه و تحلیل های آماری	32
فصل چهارم نتایج و بحث	33
4-1- ارتفاع بوته	34
4-2-تعداد غوزه در بوته	39
4-3- تعداد دانه در غوزه	42
4-4- وزن هزار دانه	45
4-5- عملکرد بیولوژیک	48
4-6- عملکرد دانه	50
4-7- شاخص برداشت	53
4-8- میزان کلروفیل کل	57
4-9- درصد روغن	59
4-10- عملکرد روغن دانه	61
نتیجه­گیری و پیشنهادها	63
نتیجه گیری	64
پیشنهادها	66
پیوست ها	67
منابع	70
چکیده انگلیسی	76

فهرست جداول

عنوان	صفحه
جدول 3-1- مشخصات خاک محل آزمایش	27
جدول 4- 1 –نتایج تجزیه واریانس صفات آزمایش	33
جدول4- 2- ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی در آزمایش	36
جدول ب-1- مقایسه میانگین صفات مورد آزمایش	65

فهرست نمودارها

عنوان	صفحه
شکل 3-1 – نقشه طرح اجرا شده در مزرعه	29
شکل 4-1- اثر تنش خشکی بر ارتفاع بوته گلرنگ	35
شکل 4-2- اثر متقابل آبیاری و غلظت روی بر ارتفاع گلرنگ	35
شکل 4-3- اثر تنش خشکی بر صفت تعداد غوزه در بوته گلرنگ	38
شکل 4-4- اثر تیمارهای مختلف محلول پاشی بر صفت تعداد غوزه در بوته گلرنگ	38
شکل 4-5- اثر غلظت های مختلف محلول پاشی بر صفت تعداد غوزه در بوته گلرنگ	39
شکل 4-7- تاثیر تنش خشکی بر صفت تعداد دانه در غوزه	41
شکل 4-8- تاثیر زمان مصرف سولفات روی بر صفت تعداد دانه در غوزه	41
شکل 4-9- تاثیر غلظت های مصرف سولفات روی بر صفت تعداد دانه در غوزه	42
شکل 4-10- تاثیر تنش خشکی بر صفت وزن هزار دانه	43
شکل 4-11- تاثیر مراحل مصرف سولفات روی بر صفت وزن هزار دانه	45
شکل 4-12- تاثیر غلظت های مصرف سولفات روی بر صفت وزن هزار دانه	46
شکل 4-13- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیک	48
شکل 4-14- تاثیر غلظت های محلول پاشی بر عملکرد بیولوژیک	48
4-16- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه	50
شکل 4-17- تاثیر مرحله محلول پاشی بر عملکرد دانه	50
شکل 4-18- تاثیر غلظت محلول پاشی بر عملکرد دانه	49
شکل 4-19- تاثیر تنش خشکی بر شاخص برداشت	54
شکل 4-20- تاثیر غلظت محلول سولفات روی بر شاخص برداشت	54
شکل4-21- تاثیر زمان کاربرد غلظت محلول سولفات روی بر شاخص برداشت	53
شکل 4-22- تاثیر تنش خشکی بر کلروفیل	57
شکل 4-23- تاثیر زمان محلول پاشی بر کلروفیل	57
شکل 4- 24- تاثیر تنش خشکی بر درصد روغن دانه	59
شکل 4-25- تاثیر غلظت محلول پاشی بر درصد روغن دانه	59
شکل 4-26- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد روغن	61
شکل 4-27- تاثیر زمان محلول پاشی بر عملکرد روغن	61
شکل 4-28 – تاثیر محلو پاشی بر عملکرد روغن	62

بررسی اثر زئولیت و سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی بر روی صفات کمی وکیفی گیاه کلزا

عنوان تحقیق: بررسی اثر زئولیت و سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی بر روی صفات کمی وکیفی گیاه کلزا

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 130

شرح مختصر:

این پژوهش جهت بررسی اثر تنش خشکی در مراحل رشدی حساس کلزا و همچنین اثرات کاربرد زئولیت (10تن در هکتار) و سوپرجاذب (1کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت اسپیلت پلات در سه تکرار و در شهرستان شیراز صورت گرفته است و در پایان خصوصیات کمی و کیفی گیاه کلزا تحت تیمارهای ذکر شده مورد آزمایش قرار گرفت.

نتایج نشان داد که تنش خشکی به ویژه در مرحله گلدهی و سپس خورجین دهی سبب کاهش عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان کلروفیل برگ شد. در صورتی که با کاربرد زئولیت و سوپرجاذب تمامی این صفات افزایش پیدا کرد. همچنین تنش خشکی موجب افزایش میزان آنزیم های آنتی اکسیدانت گشته ولی زئولیت و سوپرجاذب مصرفی اثر عکس داشته و صفات کاهش معنی داری نشان دادند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی و کاربرد زئولیت و سوپرجاذب بر تمامی صفات معنی دار بود. حداکثر عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت مورد بررسی از تیمار تنش در مرحله ساقه دهی و کاربرد ده تن در هکتار زئولیت + یک کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به میزان 4/3528 کیلوگرم در هکتار به دست آمد و کمترین عملکرد دانه متعلق به تیمار تنش در مرحله گلدهی و عدم مصرف زئولیت و یا سوپرجاذب به میزان 2/1678 بود. لذا از نتایج به دست آمده در این آزمایش می توان چنین نتیجه گیری کرد که مرحله گلدهی و سپس خورجین دهی حساس ترین مراحل در گیاه کلزا می باشند و کاربرد زئولیت (ده تن در هکتار) و سوپرجاذب (یک کیلوگرم در هکتار) برای کاهش اثرات خشکی به عنوان بهترین تیمار مورد بررسی مشخص شد.

 واژه های کلیدی: کلزا- تنش خشکی- زئولیت- سوپرجاذب- عملکرد دانه

فهرست مطالب

چکیده...........1

فصل اول: کلیات........................... 2

1-1- مقدمه........................... 2

1-2- اهمیت تولید دانه های روغنی............... 4

1-3- تعریف دانه های روغنی...................... 4

1-4- تولید دانه های روغنی.............................. 5

1-5- فرضیات .............................. 5

1-6- اهداف.....................5

1-7 - تاریخچه و کلیاتی درباره کلزا............................ 6

1-8-اهمیت کلزا................................ 9

1- 8-1 - کلزا به عنوان علوفه.................... 11

1- 8- 2- معیارهای اقتصادی در تولید کلزا ............... 12

1-9- طبقه بندی کلزا................................... 13

1- 9-1- مشخصات گیاه شناسی کلزا................................... 13

1-9-2- دانه ........................................ 13

1-9-3- مواد متشکل دانه کلزا...................................... 13

1- 9- 4- ریشه .......................................... 14

1-9-5- ساقه....................................................... 15

1-9-6- برگ....................................................... 15

1- 9-7-گل آذین.......................................................15

1-9-8- میوه............................................................ 16

1-10- رشد کلزا.................................................................. 16

1-11- موارد مهم در کشت کلزا................................... 18

1-11-1- انتخاب رقم ........................................... 19

1-11-2- آماده سازی زمین ........................................ 19

1-11-3- کوددهی ............................................. 20

1-11-4- تاریخ کاشت................................................. 20

1-11- 5- میزان بذر و تراکم بوته............................................. 21

1 -11 -6 - عمق کاشت......................................... 21

1-12- آبیاری مزرعه ........... 23

1-13- برداشت کلزا................................................................ 23

1-14- تعریف و تاریخچه کشف زئولیت................................. 24

1-14-1- طبقه بندی زئولیت ها ................................................... 25

1-14-2- خواص زئولیت ها ........................................... 25

1-14-3- نقش زئولیت در کشاورزی............................................... 28

1-14-4- کاربرد زئولیت در کشاورزی .......................... 28

1-15- سوپرجاذب ها ( هیدروژل ها)............................................. 29

1-15-1- ساختمان سوپر جاذب های استاکوسورب........................................... 31

1-15-2- مقدار کاربرد سوپر جاذب ها....................................................... 31

1- 15-3- روش کاربرد سوپر جاذب ها...................................................... 32

فصل دوم: مروری بر پژوهش‎های پیشین................ 34

2-1 – تنش..............34

2-2 -تنش خشکی................35

2-3 - نقش آب در گیاه.....................36

2 -4 - تنظیم اسمزی................38

2– 5- عکس العمل کلزا در برابر تنش خشکی ........................ 39

2 -5-1- تاثیر تنش خشکی بر تعداد دانه در خورجین......... 41

2– 5-2- تاثیر تنش خشکی بر تعداد خورجین در بوته......42

2 -5-3- تاثیر تنش خشکی بر وزن هزاردانه ............................ 44

2– 5-4- تاثیر تنش خشکی بر مقدار و درصد روغن دانه ............45

2-5-5- تاثیر تنش خشکی بر ارتفاع بوته........................... 46

2-5-6- تاثیر تنش خشکی بر شاخص برداشت ......................... 47

2-5-7- اثر تنش خشکی بر میزان کلروفیل a + b........................... 48

2-6- اثرات فیزیولوژیکی تنش آب................................. 49

2-7- اثرات بیوشیمیایی تنش آب....................... 49

2-7-1-حمایت آنتی اکسیدانی در کلروپلاست ها...................... 50

فصل سوم: مواد و روش‎ها............................................... 53

3-1- مواد آزمایش...................................................... 53

3-1-1- موقعیت جغرافیایی و مشخصات اقلیمی محل آزمایش.......... 53

3-1-2- خاک محل آزمایش....................................... 53

3-2- روش آزمایش............................... 54

3-2-1- نوع و مشخصات طرح آماری به کار رفته در تحقیقات مزرعه ای........... 54

3-2-2- عملیات آماده سازی زمین و پیاده نمودن طرح............. 55

3-2-3- معرفی رقم هائولا 401...................... 55

3-2-4- عملیات کاشت........................... 56

3-2-5- عملیات داشت................................................... 56

3-2-6- عملیات برداشت نهایی.................... 56

3-3- نمونه برداری و اندازه گیری صفات.............. 56

3-3-1- اندازه گیری ارتفاع بوته..................................... 57

3-3-2- عملکرد دانه ............................................... 57

3-3-3- تعیین شاخص برداشت............................................... 58

3-3-4- تعیین خصوصیت کیفی(درصد وعملکرد روغن دانه)................................... 58

3-3-5- اندازه گیری میزان کلروفیل(a+b )......................... 58

3-3-6- اندازه گیری میزان فعالیت SOD........................... 58

3-3-7- اندازه گیری میزان فعالیت CAT...................................... 59

3-4- محاسبه آماری..................................................... 59

فصل چهارم: نتایج ..................................... 60

4-1- اتفاع بوته................................................. 60

4-2- تعداد شاخه فرعی................................ 64

4-3- کلروفیل برگ a+b...............66

4-4- تعداد خورجین در بوته................................ 69

4-5- تعد اد دانه در خورجین................................. 74

4-6- وزن هزاردانه...................................................... 77

4-7- عملکرد دانه.................................................... 80

4-8- عملکرد بیولوژیک................................................. 85

4-9- شاخص برداشت............................ 87

4-10- درصد روغن ............................................. 89

4-11- عملکرد روغن............................... 93

4-12- آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) ........... 96

4-13- آنزیم کاتالاز (CAT) ........... 100

4-14- آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) ........ 102

فصل پنجم: بحث و پیشنهادات.................. 106

5-1- نتیجه گیری و بحث...................................... 106

5-2-پیشنهادات...................................................... 107

منابع........................................................ 108

فهرست جداول

جدول1-1: برخی ارقام رایج در ایران و ویژگی های آنها........... 22

جدول 3-1- ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی خاک محل آزمایش.......... 54

جدول 4-1- تجزیه واریانس صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و کلروفیل برگ تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش 61

جدول 4-2- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و کلروفیل برگ..................................................... 62

جدول4-3- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و کلروفیل برگ..................... 62

جدول4-4- تجزیه واریانس اجزای عملکرد تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش......... 71

جدول4-5- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر اجزای عملکرد 71

جدول4-6- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر اجزای عملکرد 72

جدول 4-7- تجزیه واریانس عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش82

جدول4-8- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت....... 82

جدول4-9- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت.............. 83

جدول 4-10- تجزیه واریانس، درصد روغن، عملکرد روغن تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش... 91

جدول 4-11- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن و عملکرد روغن 91

جدول 4-12- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن و عملکرد روغن 92

جدول 4-13- تجزیه واریانس آنزیم های GPX,CAT,SOD تحت تاثیر عوامل موثر آزمایش97

جدول 4-14- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX,CAT,SOD................. 98

جدول 4-15- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX,CAT,SOD..................... 98

فهرست اشکال و نمودارها

شکل1-1- نمایی از ساختار زئولیت.......................... 25

شکل 3-1- نقشه طرح.................................... 55

نمودار 4-1- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته 63

نمودار 4-2- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته 63

نمودار 4-3- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر تعداد شاخه فرعی65

نمودار 4-4- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر تعداد شاخه فرعی 66

نمودار4-5- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر کلروفیل برگ 68

نمودار 4-6- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر کلروفیل برگ 69

نمودار4-7- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب برتعداد خورجین در بوته 73

نمودار 4-8- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر خورجین در بوته 73

نمودار4-9- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب برتعداد دانه در خورجین 76

نمودار 4-10- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر دانه در خورجین 76

نمودار 4-11- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر وزن هزاردانه 79

نمودار 4-12- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر وزن هزاردانه 79

نمودار 4-13- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه 84

نمودار 4-14- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه 84

نمودار 4-15- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد بیولوژیک 86

نمودار 4-16- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد بیولوژیک 86

نمودار 4-17- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر شاخص برداشت 88

نمودار 4-18- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر شاخص برداشت 89

نمودار 4-19- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن 92

نمودار 4-20- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن 93

نمودار 4-21- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب برعملکرد روغن 95

نمودار 4-22- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد روغن 96

نمودار 4-23- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم SOD 99

نمودار 4-24- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم SOD99

نمودار 4-25-- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم CAT 101

نمودار 4-26-مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیمCAT 102

نمودار 4-27- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX 105

نمودار 4-28- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX 105