بررسی اثر زئولیت و سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی بر روی صفات کمی وکیفی گیاه کلزا

عنوان تحقیق: بررسی اثر زئولیت و سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی بر روی صفات کمی وکیفی گیاه کلزا

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 130

شرح مختصر:

این پژوهش جهت بررسی اثر تنش خشکی در مراحل رشدی حساس کلزا و همچنین اثرات کاربرد زئولیت (10تن در هکتار) و سوپرجاذب (1کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت اسپیلت پلات در سه تکرار و در شهرستان شیراز صورت گرفته است و در پایان خصوصیات کمی و کیفی گیاه کلزا تحت تیمارهای ذکر شده مورد آزمایش قرار گرفت.

نتایج نشان داد که تنش خشکی به ویژه در مرحله گلدهی و سپس خورجین دهی سبب کاهش عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان کلروفیل برگ شد. در صورتی که با کاربرد زئولیت و سوپرجاذب تمامی این صفات افزایش پیدا کرد. همچنین تنش خشکی موجب افزایش میزان آنزیم های آنتی اکسیدانت گشته ولی زئولیت و سوپرجاذب مصرفی اثر عکس داشته و صفات کاهش معنی داری نشان دادند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی و کاربرد زئولیت و سوپرجاذب بر تمامی صفات معنی دار بود. حداکثر عملکرد دانه به عنوان مهم ترین صفت مورد بررسی از تیمار تنش در مرحله ساقه دهی و کاربرد ده تن در هکتار زئولیت + یک کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به میزان 4/3528 کیلوگرم در هکتار به دست آمد و کمترین عملکرد دانه متعلق به تیمار تنش در مرحله گلدهی و عدم مصرف زئولیت و یا سوپرجاذب به میزان 2/1678 بود. لذا از نتایج به دست آمده در این آزمایش می توان چنین نتیجه گیری کرد که مرحله گلدهی و سپس خورجین دهی حساس ترین مراحل در گیاه کلزا می باشند و کاربرد زئولیت (ده تن در هکتار) و سوپرجاذب (یک کیلوگرم در هکتار) برای کاهش اثرات خشکی به عنوان بهترین تیمار مورد بررسی مشخص شد.

 واژه های کلیدی: کلزا- تنش خشکی- زئولیت- سوپرجاذب- عملکرد دانه

فهرست مطالب

چکیده...........1

فصل اول: کلیات........................... 2

1-1- مقدمه........................... 2

1-2- اهمیت تولید دانه های روغنی............... 4

1-3- تعریف دانه های روغنی...................... 4

1-4- تولید دانه های روغنی.............................. 5

1-5- فرضیات .............................. 5

1-6- اهداف.....................5

1-7 - تاریخچه و کلیاتی درباره کلزا............................ 6

1-8-اهمیت کلزا................................ 9

1- 8-1 - کلزا به عنوان علوفه.................... 11

1- 8- 2- معیارهای اقتصادی در تولید کلزا ............... 12

1-9- طبقه بندی کلزا................................... 13

1- 9-1- مشخصات گیاه شناسی کلزا................................... 13

1-9-2- دانه ........................................ 13

1-9-3- مواد متشکل دانه کلزا...................................... 13

1- 9- 4- ریشه .......................................... 14

1-9-5- ساقه....................................................... 15

1-9-6- برگ....................................................... 15

1- 9-7-گل آذین.......................................................15

1-9-8- میوه............................................................ 16

1-10- رشد کلزا.................................................................. 16

1-11- موارد مهم در کشت کلزا................................... 18

1-11-1- انتخاب رقم ........................................... 19

1-11-2- آماده سازی زمین ........................................ 19

1-11-3- کوددهی ............................................. 20

1-11-4- تاریخ کاشت................................................. 20

1-11- 5- میزان بذر و تراکم بوته............................................. 21

1 -11 -6 - عمق کاشت......................................... 21

1-12- آبیاری مزرعه ........... 23

1-13- برداشت کلزا................................................................ 23

1-14- تعریف و تاریخچه کشف زئولیت................................. 24

1-14-1- طبقه بندی زئولیت ها ................................................... 25

1-14-2- خواص زئولیت ها ........................................... 25

1-14-3- نقش زئولیت در کشاورزی............................................... 28

1-14-4- کاربرد زئولیت در کشاورزی .......................... 28

1-15- سوپرجاذب ها ( هیدروژل ها)............................................. 29

1-15-1- ساختمان سوپر جاذب های استاکوسورب........................................... 31

1-15-2- مقدار کاربرد سوپر جاذب ها....................................................... 31

1- 15-3- روش کاربرد سوپر جاذب ها...................................................... 32

فصل دوم: مروری بر پژوهش‎های پیشین................ 34

2-1 – تنش..............34

2-2 -تنش خشکی................35

2-3 - نقش آب در گیاه.....................36

2 -4 - تنظیم اسمزی................38

2– 5- عکس العمل کلزا در برابر تنش خشکی ........................ 39

2 -5-1- تاثیر تنش خشکی بر تعداد دانه در خورجین......... 41

2– 5-2- تاثیر تنش خشکی بر تعداد خورجین در بوته......42

2 -5-3- تاثیر تنش خشکی بر وزن هزاردانه ............................ 44

2– 5-4- تاثیر تنش خشکی بر مقدار و درصد روغن دانه ............45

2-5-5- تاثیر تنش خشکی بر ارتفاع بوته........................... 46

2-5-6- تاثیر تنش خشکی بر شاخص برداشت ......................... 47

2-5-7- اثر تنش خشکی بر میزان کلروفیل a + b........................... 48

2-6- اثرات فیزیولوژیکی تنش آب................................. 49

2-7- اثرات بیوشیمیایی تنش آب....................... 49

2-7-1-حمایت آنتی اکسیدانی در کلروپلاست ها...................... 50

فصل سوم: مواد و روش‎ها............................................... 53

3-1- مواد آزمایش...................................................... 53

3-1-1- موقعیت جغرافیایی و مشخصات اقلیمی محل آزمایش.......... 53

3-1-2- خاک محل آزمایش....................................... 53

3-2- روش آزمایش............................... 54

3-2-1- نوع و مشخصات طرح آماری به کار رفته در تحقیقات مزرعه ای........... 54

3-2-2- عملیات آماده سازی زمین و پیاده نمودن طرح............. 55

3-2-3- معرفی رقم هائولا 401...................... 55

3-2-4- عملیات کاشت........................... 56

3-2-5- عملیات داشت................................................... 56

3-2-6- عملیات برداشت نهایی.................... 56

3-3- نمونه برداری و اندازه گیری صفات.............. 56

3-3-1- اندازه گیری ارتفاع بوته..................................... 57

3-3-2- عملکرد دانه ............................................... 57

3-3-3- تعیین شاخص برداشت............................................... 58

3-3-4- تعیین خصوصیت کیفی(درصد وعملکرد روغن دانه)................................... 58

3-3-5- اندازه گیری میزان کلروفیل(a+b )......................... 58

3-3-6- اندازه گیری میزان فعالیت SOD........................... 58

3-3-7- اندازه گیری میزان فعالیت CAT...................................... 59

3-4- محاسبه آماری..................................................... 59

فصل چهارم: نتایج ..................................... 60

4-1- اتفاع بوته................................................. 60

4-2- تعداد شاخه فرعی................................ 64

4-3- کلروفیل برگ a+b...............66

4-4- تعداد خورجین در بوته................................ 69

4-5- تعد اد دانه در خورجین................................. 74

4-6- وزن هزاردانه...................................................... 77

4-7- عملکرد دانه.................................................... 80

4-8- عملکرد بیولوژیک................................................. 85

4-9- شاخص برداشت............................ 87

4-10- درصد روغن ............................................. 89

4-11- عملکرد روغن............................... 93

4-12- آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) ........... 96

4-13- آنزیم کاتالاز (CAT) ........... 100

4-14- آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) ........ 102

فصل پنجم: بحث و پیشنهادات.................. 106

5-1- نتیجه گیری و بحث...................................... 106

5-2-پیشنهادات...................................................... 107

منابع........................................................ 108

فهرست جداول

جدول1-1: برخی ارقام رایج در ایران و ویژگی های آنها........... 22

جدول 3-1- ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی خاک محل آزمایش.......... 54

جدول 4-1- تجزیه واریانس صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و کلروفیل برگ تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش 61

جدول 4-2- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و کلروفیل برگ..................................................... 62

جدول4-3- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و کلروفیل برگ..................... 62

جدول4-4- تجزیه واریانس اجزای عملکرد تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش......... 71

جدول4-5- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر اجزای عملکرد 71

جدول4-6- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر اجزای عملکرد 72

جدول 4-7- تجزیه واریانس عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش82

جدول4-8- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت....... 82

جدول4-9- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت.............. 83

جدول 4-10- تجزیه واریانس، درصد روغن، عملکرد روغن تحت تاثیر عوامل مورد آزمایش... 91

جدول 4-11- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن و عملکرد روغن 91

جدول 4-12- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن و عملکرد روغن 92

جدول 4-13- تجزیه واریانس آنزیم های GPX,CAT,SOD تحت تاثیر عوامل موثر آزمایش97

جدول 4-14- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX,CAT,SOD................. 98

جدول 4-15- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX,CAT,SOD..................... 98

فهرست اشکال و نمودارها

شکل1-1- نمایی از ساختار زئولیت.......................... 25

شکل 3-1- نقشه طرح.................................... 55

نمودار 4-1- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته 63

نمودار 4-2- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر ارتفاع بوته 63

نمودار 4-3- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر تعداد شاخه فرعی65

نمودار 4-4- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر تعداد شاخه فرعی 66

نمودار4-5- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر کلروفیل برگ 68

نمودار 4-6- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر کلروفیل برگ 69

نمودار4-7- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب برتعداد خورجین در بوته 73

نمودار 4-8- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر خورجین در بوته 73

نمودار4-9- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب برتعداد دانه در خورجین 76

نمودار 4-10- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر دانه در خورجین 76

نمودار 4-11- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر وزن هزاردانه 79

نمودار 4-12- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر وزن هزاردانه 79

نمودار 4-13- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه 84

نمودار 4-14- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد دانه 84

نمودار 4-15- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد بیولوژیک 86

نمودار 4-16- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد بیولوژیک 86

نمودار 4-17- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر شاخص برداشت 88

نمودار 4-18- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر شاخص برداشت 89

نمودار 4-19- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن 92

نمودار 4-20- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر درصد روغن 93

نمودار 4-21- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب برعملکرد روغن 95

نمودار 4-22- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر عملکرد روغن 96

نمودار 4-23- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم SOD 99

نمودار 4-24- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم SOD99

نمودار 4-25-- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم CAT 101

نمودار 4-26-مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیمCAT 102

نمودار 4-27- مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX 105

نمودار 4-28- مقایسه میانگین اثرات ساده تنش خشکی و مصرف زئولیت و سوپرجاذب بر میزان فعالیت آنزیم GPX 105