کهکشانها
دنیاى بزرگ ما از تعداد بى شمارى اَبر خوشه تشکیل شده که میلیاردها کهکشان را در خود
جاى داده است. کهکشان ها مجموعه هاى بسیار بزرگى هستند که از ستارگان، گاز و غبار
تشکیل شده اند. میلیاردها سال پیش توده هاى عظیم ماده عالم اولیه بر اثر گرانش بسیار
بالاى خود در هم رمبیدند و کهکشان ها را به وجود آوردند. در درون کهکشان ها میلیون ها
ستاره وجود دارد که اندازه تعدادى از آنها ده ها بار بزرگ تر از خورشید است. بیشتر
کهکشان ها در خوشه هاى همبسته با گرانش متشکل از سه تا سه هزار کهکشان مجتمع
شده اند. پیشتر گمان بر این بود که فضاى میان کهکشان ها خلاء کامل است اما امروزه
دانشمندان با توجه به مشاهدات جدید رصدى به این نتیجه رسیده اند که این فضاى میا ن
کهکشانى اصلاً خالى نیست و اجرام بسیارى در فضاى میان کهکشان ها وجود دارد .
بزرگ ترین کهکشان ها داراى یک تریلیون و کوچکترین کهکشان ها داراى 10 میلیون ستاره
هستند. فضاى خالى بین ستارگان را گازهاى میان ستاره اى پر کرده اند که از هیدروژن
تشکیل شده اند. ستارگان جدید در میان همین گازهاى میان ستاره اى متولد مى شوند .
به علت وسعت بیکران دنیا و گستردگى هستى براى سنجش فواصل کهکشان ها و اجرام
استفاده مى شود. (Parsec) دوردست آسمانى به جاى کیلومتر از واحدى به نام پارسک
26 سال نورى و معادل 206 هزار واحد نجومى است. واحد نجومى / هر پارسک برابر 3
٢
مقدار فاصله زمین تا خورشید و برابر صد و پنجاه میلیون کیلومتر است. هر ثانیه (AU)
نورى سرعت نور در یک ثانیه است که نزدیک به 300 هزار کیلومتر در ثانیه است. یک
سال نورى نیز معادل مسافتى است که نور در یک سال طى مى کند.
کهکشان ها از لحاظ شکل ظاهرى به سه دسته تقسیم مى شوند :
کهکشان هاى مارپیچى: در تمامى کهکشان هاى مارپیچى گاز و غبار در درون قرص مرکزى
است. در این گونه از کهکشان ها ستارگان در بازوهاى مارپیچى تشکیل مى شوند. کهکشان
است Sb تقسیم مى شوند. کهکشان ما از نوع Sc وSb ، Sa هاى مارپیچى خود به سه رده
که بازوهاى مارپیچى بازى دارد و فراوانى گاز در آن به اندازه مناسب است. ابرهاى ماژلانى
بزرگ و کوچک که در حدود 50 هزار پارسک از کهکشان ما فاصله دارند
English | 2016 | PDF | ۱۱۰ pages | 37.1 MB
ستارگان مقدمه ستارگان اجرامی هستند آسمانی که دارای منبع انرژی بوده (به سه صورت انرژی گرانشی ،حرارتی و هسته ای) و این انرژی را با تابش خود بصورت امواج الکترومغناطیسی خرج می کند (از امواج رادیویی تا اشعه گامابطور کلی ستارگان دارای مراحل مختلف جنینی ، کودکی و جوانی و پیری هستند. پس ازاکتشاف برابری جرم و انرژی توسط انیشتین ، دانشمندان تشخیص دادند، که کلیه ستارگانباید تغییر و تحول یابند. هر ستاره هنگامی که نور (انرژی) پخش می کند........، مقداری ازماده خویش را مصرف می کند. ستارگان همیشگی نیستند، روزی به دنیا آمده اند و روزیهم از دنیا خواهند رفت. ستارگان گوی های بزرگی از گاز بسیار گرم هستند که بواسطه نورشان می درخشند.در سطح دمای آنها هزاران درجه است و در داخل دمایشان بسیار بیشتر است. در این دماهاماده نمی تواند به صورتهای جامد یا مایع وجود داشته باشد. گازهایی که ستارگان را تشکیلمی دهند بسیار غلیظتر از گازهایی هستند که معمولا بر سطح زمین وجود دارند. چگالی فوق العاده زیاد آنها در نتیجه فشارهای عظیمی است که در درون آنها وجود دارد. ستارگان درفضا حرکت می کنند، اما حرکت آنها به آسانی مشهود نیست. در یک سال هیچ تغییری را در وضعیت نسبی آنها نمی توان ردیابی کرد، حتی در هزار سال نیز حرکت قابل ملاحظه ایدر آنها مشهود نمی افتد .نقش و الگوی آنها در حال حاضر کم و بیش دقیقا همان است که در هزار سال پیش بود.این ثبات ظاهری در نتیجه فاصله عظیمی است که میان ما و آنها وجود دارد. با این فواصلچندین هزار سال طول خواهد کشید تا تغییر قابل ملاحظه ای در نقش ستارگان پدید آید.این ثبات ظاهری مکان ستارگان موجب شده است که نام متداول (ثوابت) به آنها اطلاقشود. اختر فیزیکدانان بر این باورند که در بعضی کهکشانها ، از جمله کهکشان راه شیری ،ستارگان نوزاد بسیاری در حال تولد هستند، افزون بر آن که پژوهشگران اظهار می دارندتکامل ، تخریب و محصول نهایی یک ستاره ، به جرم آن بستگی دارد. در واقع سرنوشت نهایی ستاره که تا چه مرحله ای از پیشرفت خواهد رسید با جرم ستاره ارتباط مستقیم دارد .نحوه تشکیل ستاره
پیش از انفجار بزرگ
جهان چگونه آغاز شد؟ چنین رویدادی را چگونه می توان تصور کرد؟ امروز بیشتر دانشمندان بر این عقیده اند که قراین خوبی وجود دارد که نشان می دهد گذشتة جهان بسیار متفاوت بوده است و همة مادة جهان از انفجاری عظیم نشأت کرده و جهان از آن پس پیوسته انبساط یافته است.
در خیال ، زمان را تا انفجار بزرگ به عقب می بریم و چون به اندازة کافی به عقب باز گردیم ـ یعنی به زمانی پیش از پیدایش کهکشانها که جهان بسی کوچکتر از حال بود ـ آنچه می بینیم گاز سوزانی از اتمها و فوقونها یعنی ذرات نور است . چون باز هم به عقب رویم، جهان همچنان انقباض می یابد، ذرات گاز به یکدیگر نزدیکتر و در نتیجه برانگیخته تر می شوند و دمایشان افزایش پیدا می کند. هر چه بیشتر به عقب رویم، گاز داغتر و سوزانتر می شود. با افزایش دمای گاز، هر چیز به ذرات تشکیل دهنده اش « ذوب » می شود. اتمها به الکترونها و هسته ها «ذوب» می شوند ؛ هسته ها به پروتونها و نوترونهای سازندة خود تجزیه می شوند و چون دما باز هم افزایش یابد پروتونها و نوترونها به کوارکها و گلوئونهایی تجزیه می شوند که آنها را تشکیل داده اند . جهان در بیشترین دمای ممکن متشکل است از آتشگوی آغازینی از همة ذرات بنیادی. امروزه مطالعة جهان آغازین عبارتست از ساختن مدلهایی ریاضی برای این آتشگوی بر اساس نظریه های جدید ذرات کوانتومی ( ذرات بنیادی ). وقتی که در سال 1964 آرنو پنزیاس و رابرت ویلسن در آزمایشگاههای بل در نیوجرزی، اشعة میکروموجی باقیمانده از انفجار بزرگ را کشف کردند ، این نظریه سخت تقویت شد. به دنبال این تأیید تجربی، فیزیکدانان و اختر فیزیکدانان نظری با اطمینان به انجام محاسبات پیچیدة خواص انفجار آغازین پرداختند. آنان با استفاده از قوانین شناخته شدة فیزیک هسته ای محاسبه کردند که چگونه ممکن است عنصرهای شیمیایی ـ هسته های اتمی ـ از آتشگوی آغازینی متشکل از پروتونها و نوترونها بوجود آمده باشد؛ و از روی این محاسبات، فراوانی نسبی عناصر سبک نظیر ئیدروژن، هلیوم و دوتریوم را پیش بینی کردند . این پیش بینی ها دقیقاً با فراوانیهائی که امروزه مشاهده می شود, وفق می دهد . فکر انفجار بزرگ از برکت این پیش بینیهای موفقیت بار اعتبار زیادی کسب کرد بطوری که در اوایل دهة 1970 بر نظریه های دیگر مربوط به پیدایش جهان چیره شد. چیزی که به «مدل متعارف انفجار بزرگ سوزان» معروف شده است نشان دهندة توافق نظر عمومی جدیدی است دربارة وضع جهان آغازین. فرضیة اصلی « مدل متعارف » آن است که جهان سوزان اولیه به سرعت و بطرزی یکنواخت، در حالیکه دما بطور یکنواخت کاهش پیدا می کرد، انبساط یافت.
هر نظریة موفق معمولاً دیدگاهی تازه را می گشاید و مسائل جدیدی را بهمراه می آورد؛ نظریة انفجار بزرگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. دو مسألة چالش طلبی که این نظریه مطرح می کند عبارتند از «مسأله علیت» و«مسأله تخت بودن فضا».
تعداد صفحات 223 word