بازخوانی مفهوم حاکمیت قانون در پرتو اخلاق دینی

حاکمیت قانون از اصول مهم و بنیادین حقوق عمومی است که دو برداشت ماهوی و شکلی از آن ارائه شده است. طرفداران برداشت ماهوی حاکمیت قانون در صدد تعمیق بیشتر این اصل برآمده اند و آن را در طول ارزشهای اخلاقی و در خدمت اصول بنیادین میدانند. در مقابل برداشت شکلی، حاکمیت قانون را ارزشی مستقل و در عرض سایر ارزشهای اخلاقی در نظر میگیرد. از جمله سوالات مهمی که در خصوص مفهوم حاکمیت قانون و ابعاد آن مطرح است ارتباط حاکمیت قانون با ارزشهای اخلاقی و دینی است که مرزبندی این دو از یکدیگر و نگاه غیرارزشی به قانون در حقوق عمومی مدرن مورد توجه قرار گرفته است. در این نوشتار با هدف دفاع از رویکرد اخلاقی به حاکمیت قانون تلاش شده تا با روشی تحلیلی و توصیفی به بررسی مفهوم حاکمیت قانون و اصول فراقانونی حاکم بر آن پرداخته شود و نظریات در خصوص تعارض قواعد اخلاقی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد. نگارنده بر این باور است که حاکمیت قانون در هر دو برداشت ماهوی و شکلی تلازمی با اصول و مبانی لیبرالی و سکولار و بی طرفی اخلاقی ندارد، بلکه متناسب با فرهنگ سیاسی و مبانی معرفتی هر جامعه رنگ ویژه ای به خود می گیرد. در نظام سیاسی اسلامی نیز، حاکمیت قانون در راستای تحقق اهداف و آرمانهای بنیادین اسلامی و اخلاقی قرار گرفته است. بدین معنا که قانون وسیله ای است برای دستیابی به اهداف و آرمانهای والاتری است که بر محور اخلاق و توحید شکل گرفته است.

تحقیق منشأ حاکمیت سیاسى مطلوب از دیدگاه قرآن کریم

منشأ حاکمیت سیاسى مطلوب از دیدگاه قرآن کریم بحث از حاکمیت سیاسى معصومین(ص) را با بررسى مبانى حاکمیت مطلوب در قرآن کریم آغاز مى کنیم.شناخت مبانى مى تواند خطوط کلى حاکمیت مطلوب را از دیدگاه قرآن کریم به ما نشان دهد و ما راراهنمایى کند تامنشأحاکمیت را دریابیم که آیا برخاسته از اراده الهى و یا به تعبیر دیگر، نصب الهى استو یا به انتخاب و اراده مردم بستگى دارد و آنان مى توانند هر نوع حکومتى را در جامعه بر پا کنند. اینبحث، سه محور دارد:رابطه توحید ربوبى و حاکمیت سیاسى، نقش دین در اجتماع، و اوصاف حاکمیت مطلوبالف. توحید ربوبى و حاکمیت سیاسىتوحید محور اساسى در همه مباحث قرآن کریم و معیار سنجش دیگر امور است. توحید ابعادگوناگونى هم چون توحید ذاتى، صفاتى، افعالى وعبادى دارد؛ اما آن چه در بحث حاضر اهمیتدارد، این است که به جایگاه توحید ربوبى در این جهت بپردازیم که انسانها در زندگى و امورخویش چگونه باید رفتار نمایند تا توحید ربوبى خداوند را در عالم تشریع یعنى جایى که اختیارانسان در کار است، محقق کنند.توحید ربوبى، یکى از شاخه هاى توحید افعالى است و به انسان مى آموزد که چون هیچ خالق وآفریننده اى به جز خداوند مستقلاً درعالم عمل نمى کند و این توحید در خالقیت است، تدبیر واداره همه امور عالم نیز در دست خداوند است و او در این زمینه، هیچ شریک وهمتایى ندارد.توحید ربوبى، در حقیقت، برخاسته از توحید در خالقیت است. وقتى خداوند خالق همهموجودات است، پس او مالکیت مطلق دارد و تدبیر امور هر چیز دراختیار مالک آن است.٢بدین ترتیب، امور انسانى نیز از قاعده فوق مستثنا نیست و همان طور که خداوند تدبیر امورتکوینى همه موجودات را در اختیار دارد، تدبیر امور انسانى یعنى امورى که در حیطه اختیارانسان قرار دارد نیز در دست او است؛ اما چون اجبار انسان در این زمینه، با ماهیت اختیارى اینامور منافات دارد، خداوند در آیات بسیارى از قرآن کریم، از انسان ها خواسته است تا با پیروى ازاحکام تشریعى او، که به وسیله پیامبران ابلاغ مى گردد، خود، توحید ربوبى در زمینه اموراختیارى را در زندگى خویش اجرا کنند و غیر از او را عبادت نکنند:

مفهوم مصونیت پارلمانی

عنوان پایان نامه: مفهوم مصونیت پارلمانی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 126

شرح مختصر:

مقدمتاً پیرامون موضوع مصونیت پارلمانی می بایست اصل مصونیت را مورد بررسی قرار داده اصولاً مصونیت یک وضعیت استثنائی و خاصی است که تحت شرایطی ضرورتشان احساس می گردد و این موضوع در طبیعت هم جریان دارد. که موجود تحت شرایطی از یک نوع مصونیت برای ادامه زندگی برخوردار می شود که هر چند جای بحث زیست شناسی در اینجانب نیست بطور مثال بعضی از موجودات در حین تولد و زمانی پس از آن از یک نوع مصونیت در مقابل بعضی از بیماریها برخوردار میگردند که در بقای آن موجود اثر فراوان دارد.

اما در بحث مصونیت ابتدا مجبوریم کمی راجع به حاکمیت و نشانی آن صحبت کنیم تا ضرورت مصونیت و چگونگی اعمال آن آشکار گردد پس ببینیم در حقوق ایران با توجه به نوع حاکمیت چگونه مصونیتی می بایست باشد و چگونه عمل می شود.

در مورد حاکمیت ابتدا در اصل پنجاه و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده است حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است. هیچکس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد و ملت این حق خداداد را از طریقی که در اصول بعد می آید اعمال می کند . مجموعاً علما و دانشمندان تعریفی که از حاکمیت می کنند آن را عبارت از قدرت برتر فرماندهی اعمال اراده ای فوق اراده های دیگر است هنگامی که گفته می شود دولت حاکم است بدین معنی است که در حوزه اقتدارش دارای نیرویی است خود جوش که از نیروی دیگری برنمی خیزد و قدرت دیگری که بتواند با او برابری کند وجود ندارد.

در مقابل اعمال اراده و اجرای اقتدارش مانعی را نمی پذیرد و از هیچ قدرت دیگری تبعیت نمی کند هر گونه صداقتی از اوست ولی صلاحیت او از نقش وجودی او برمی‌آید در مفهوم دولت کشور و حاکمیت توامانند یعنی بدون وجود حاکمیت دولت – کشور موجودات ندارد و بدون دولت کشور حاکمیت مطرح نیست. نفی یکی نفی دیگری را بدنبال می آورد.

قابل ذکر است در کشورهایی همچون ایران قدرت حاکمیت با قدرت دولت 2 مقوله جداگانه است یعنی تعریف فوق که از دانشمندان غربی میباشددر بسیاری موارد دولت بطور مستقل از حاکمیت جدا بود و هر وقت خواست حاکمیت اظهار قدرت نماید از دکتر محمد مصدق – دوران آقای خاتمی جدایی حاکمیت از دولت کاملاً محسوس است که این موضوع در پایان هم تأثیر خود را بجا گذاشته که در آینده بدان می پردازیم.

فهرست مطالب

مقدمه: ۱
ریشه مفهوم حاکمیت و تحولات تاریخی آن ۳
نظریه حاکمیت مطلق: ۴
نظریه حاکمیت مردم ۵
نظریه حاکمیت ملی ۶
ماهیت واقعی حاکمیت در حقوق ۷
منشأ قدرت ۸
نظریه حاکمیت زیر بنای اعتقاد به قدرت ۹
الف- شکل انسان خدائی ۹
ب- شکل رسالت ۱۰
ج-مشیت الهی ۱۱
حاکمیت مردم ۱۱
در مورد شیوه حکومت در اسلام ۱۲
ولایت فقیه ۱۴
تفکیک قوا ۱۵
نظریات اندیشمندان در مورد تفکیک قوا ۱۶
مکتب حقوق فطری و بین المللی ۱۷
منتسکیو ۱۹
ژان ژاک روسو ۲۱
برداشت های جامعه شناختی از تفکیک قوا ۲۳
تفکیک مطلق و تفکیک نسبی قوا ۲۵
رژیم ریاستی ۲۵
طبقه بندی اسلامی ۲۸
حکومت طاغوت حکومت الله ۲۸
رژیم خلافت و رژیم امامت ۲۸
نوع حکومت از دیدگاه فقهای اسلامی ۲۹
مصونیت قضائی ۳۱
مصونیت مأمورین قضانی ۳۲
مصونیت دیپلماسی ۳۲
مصونیت سیاسی ۳۲
مصونیت منزل ۳۳
بحث کلی پیرامون مصونیت پارلمانی ۳۳
مصونیت پارلمانی ۳۷
حمایت از پارلمان در برابر اهانت ۴۶
مصونیت پارلمانی نمایندگان مجلس در محبلس خبرگان قانون اساسی ۴۷
شنبه ۸ دی ماه ۱۳۸۰ بخشی از سخنان آقای یزدی در نماز جمعه تهران ۸۰
آقای عسگر اولادی شنبه ۸ دی ماه ۱۳۸۰ ۸۱
آقای پورکانی سخنگوی هیات رئیسه مجلس ۸۱
نتیجه گیری : ۹۲
مشروطه سلطنتی(اصولی از قانون اساسی مشروطیت) ۹۹
وظایف پادشاه در قانون اساسی مشروطیت ۱۰۲
تصدی حاکمیت در جمهوری اسلامی ایران ۱۰۴
وظایف رهبردر جمهوری اسلامی ایران ۱۰۴
فصل ششم – قوه مقننه ۱۰۵
اختیارات مجلس کشورهای اسلامی ۱۰۶
اصل هشتاد ششم: ۱۰۷
مقدمه ۱۰۸
تشریفات تعقیب ۱۱۳
مصونیت با توجه به عدم اعمال حاکمیت ملی ۱۱۷
خلاصه اینکه ۱۱۹
منابع : ۱۲۰