ریشه شناسی چند واژه تالشی از گویش تالشی مرکزی

تالشی از زبانهای ایرانی شمال غربی است که در کرانههای جنوب غربی دریای خزر، از سفیدرود در جنوب تا لنکران جمهوری آذربایجان در شمال، متداول
است و به سه گویش شمالی، مرکزی و جنوبی طبقه بندی میشود. از منظر ریشه شناسی، زبانهای ایرانی به ویژه تالشی کمتر مورد مطالعه قرارگرفته اند.
ارتباط تاریخی زبانها از طریق پژوهشهای ریشه شناسی بیشتر و بهتر درک میشود. در این مقاله ده واژه تالشی ریشه شناسی شده و بر اساس آوانگاری
ثبت شده در گویش تالشی مرکزی دکتر محرم رضایتی کیشهخاله آورده و برابر واژه در دیگر گویشهای تالشی و گویشهای ایرانی نیز ذکر گردیده است.
کلمات ریشه شناسی شده عبارتند از : بولوزَه - bul’urz’a : کرم خاکی، آوَلَه āvala : آبله، تاو tāv : بسیار داغ، جخت jaxt : همینکه؛ درست؛ برای سنجش
زمان کوتاه، شَنده šande : افشاندن، خیَه xəya : پاروی چوبی، کتَه kət’a : بچه سگ، گنستِه gənəste : افتادن، تازَه tāza : تازه، بودمجان budəmjān :
بادمجان. منبع اصلی مورد استفاده در این مقاله کتاب فرهنگ موضوعی تالشی به فارسی دکتر محرم رضایتی کیشهخاله و ابراهیم خادمی ارده می باشد.
بررسی ریشهشناختی گویش تالشی، بهروشنی پیوستگی و قرابت این گویش را که از گویشهای ایرانی نو است، با زبانهای ایرانی در سه دورة تاریخی و نیز
دیگر گویشهای ایرانی که در این سرزمین تکلم میشوند نشان میدهد و این امر خود کمک شایانی خواهد بود در جهت حفظ و نگهداری این گویش که
بهواسطۀ گرایش گویشوران تالشی به زبان فارسی معیار، اندکاندک در حال زوال است و افزون بر آن، زمینۀ مناسبی فراهم خواهد نمود برای پژوهشهای
زبانی دیگر گویشهای ایرانی که با این گویش پیوند زبانی و تاریخی دارند.

تحقیق استان مرکزی

استان مرکزی به عنوان پایتخت صنعتی ایران تقریباً در مرکز ایران قرار دارد. بزرگترین شهر و مرکز استان مرکزی شهراراک می‌باشد. در روزگار کهن این شهر عراق نام داشت که در زمان تسلط اعراب بر ایران عراق عجم نامیده می‌شد که شامل بسیاری از استانهای همجوار امروزی می‌شد. این استان از شمال به استان‌های تهران، البرز و قزوین، از غرب به استان همدان، از جنوب به استان‌های لرستان و اصفهان و از شرق به استان‌های تهران، قم و اصفهان محدود است. این استان با مساحتی معادل ۲۹٬۵۳۰ کیلومتر مربع حدود ۱٬۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده‌است. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، استان مرکزی دارای ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۳۲ شهر، ۶۶ دهستان و ۱٬۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه‌است.مرکز این استان شهر اراک است. شهرستانهای این استان عبارت‌اند از: اراک، محلات، ساوه، تفرش، خمین،فراهان، دلیجان، شازند، آشتیان، کمیجان، زرندیه وخنداب.

آب و هوای استان به علت وجود کوه‌های مرتفع، مجاورت با حاشیه مرکزی ایران، همجواری با بخشی از منطقه حوض سلطان، کویر میقان و حوزه آبریز دریاچه نمک و همچنین قرار گرفتن در محل تلاقی دو رشته کوه البرز و زاگرس، دارای آب و هوایی متنوع است. همچنین جهت و جریان وزش بادهای غربی ـ مدیترانه‌ای و اقیانوس اطلس، توده‌های هوای فشار زیاد اقیانوس هند و جریانهای سرد آسیای مرکزی شرایط اقلیمی استان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. مهمترین انواع آب و هوای استان عبارتند از: آب و هوای نیمه بیابانی در مناطقی چون ساوه و زرندیه، آب و هوای معتدل کوهستانی همراه با زمستان سرد و تابستان معتدل، در شهرستان‌هایی مانند اراک، خمین، تفرش و محلات. آب و هوای سرد کوهستانی با زمستانی سرد و برفی و تابستانی خنک در محدوده‌های جغرافیایی شهرستان شازند