چکیده
موضوع این پژوهش بن مایههای اساطیری ابر و باد در شاهنامه فردوسی و گرشاسب نامه اسدی طوسی میباشد. این دو منظومه اثر حماسی هستند ولی در جایجای آنها بن مایههای اساطیری فراوانی دیده میشود. از جمله بن مایه اساطیری ابر و باد که موضوع رساله حاضر میباشد. بررسی اسطوره باد که از ایزدان مشهور و نیرومند است. باد که شامل باد خوب و باد بد است. باد خوب و جنبهیایگریش و کمک به پهلوانان و شاهان، شاهنامه و گرشاسب نامه و باد بد و جنبه ویرانگریش که نمودی از دیوان شاهنامه است و همچنین بررسی اسطوره ابر که خود ابزاری مینوی است و نمادی است برای زن و باروری. که بهطور مفصل در رساله حاضر شرح و توضیح داده شده است.
این پژوهش در هفت فصل تهیه و تنظیم شده است که به ترتیب عبارت است از: کلیات تحقیق، اسطوره و حماسه، چهارعنصر، باد، فرمانروایان باد، ابر و ابر و بادهای جادو انگیخته.
نتیجه کلی این پژوهش این است که بن مایه اسطوره ابر و باد در شاهنامه و گرشاسب نامه بهوفور آمده است و ایزباد زمانی خدای غالب آریاییان بوده که او را ستایش میکردند و جادو سازان با آوردن باد و ابرهای سیاه چشم دشمن را از میانداختند که نمونههایی از این جادو سازی در این دو منظومه آورده شده است.
واژهای کلیدی: شاهنامه- گرشاسب نامه- اسطوره- ابر- باد
مقدمه
اساطیر نشان دهنده فرهنگ و نحوه تفکر مردمان در دورانهای کهن است؛ زبان گویای تاریخی است که از دورانهای پیش تاریخی؛ سخنگوی بازماندههای گرانبهایی است که از دل خاکها بیرون کشیده میشود یا در دل سنگها و کوهها یافت میگردد. اساطیر نمایندهی تداوم زندگی فرهنگی یک ملت و بهنوعی تاریخ آن است.
پیشینیان بر این باورند که جهان از چهار آخشیج یا عنصر بنیادین به وجود آمده است. چهار عنصر سازنده آب و آتش و باد و خاک که دارای اساطیر جالب و فراوانی در سراسر جهان هستند و زمانی هر کدام دارای خداوند و ایزدی بودهاند و هر کدام از شاهان و آفریدههای اهورامزدا از آنها درخواست کمک کردهاند. از بین این چهار آخشیج آتش و باد مذکر یا نرینه و آب و زمین (خاک) مؤنث یا مادینه هستند.
از چهار عنصر بانامهای دیگری نیز یاد شده است مانند چهار مادر- چهار بیخ- چهار ارکان- چهار گوهر- چهار بالشت- چهار پدر و ...
ابر و باد به دلیل پیوستگی با افلاک و عدم سنخیت و تجانسی که با زمین دارند در اساطیر ایران و سایر ملل، از تقدس ماورائی برخوردارند. باد عنصر سوم از آخشیجان است که مقام ایزدینه اش در اساطیر و افسانههای کهن اشتهار یافته است این ایزد که در متون مذهبی به نام وایو و در اوستا به وات مشهور است. او یکی از اسرارآمیزترین خدایان هند و ایرانی است وای در فضای میان روشنی که جایگاه اورمزد و بالاست و ظلمت که جایگاه اهریمن و پایین است یعنی در خلأ حکمفرمانی دارد. دو نوع وای وجود دارد وای خوب یا وای وِه (به) که در زمره ایزدان قرار میگیرد و وای بد که جزء موجودات اهریمنی به شمار میآید. صفت عمده او در متون پهلوی «دیرنده خدا» یا «دیرنگ خدا» است یعنی کسی که فرمانروایی دراز مدت دارد. و ابر نیز که علاوه بر جنبه زایندگی و آفرینش حیات، وظایف دیگری دارد مانند جمع آوری ابرهای باران زا تا با کمک باد و رعد خشکی را از میان بردارند و زایش و رویش به بار آورند. ابرها نیز دو نوعند ابرهای سپید و باران زا و ابرهای سیاه که زندان ابرهای بارانیاند. در رسالهی حاضر بن مایههای اسطورهای ایزد باد و انواع ابرها بررسی میگردد.
تعداد صفحات 141
نوع فایل: ورد word
فهرست مطالب
عنوان صفحه
1-1 تعریف مساله و سؤالهای اصلی تحقیق. 2
2-4 رابطهی اسطوره با تاریخ.. 12
2-10-1 انواع منظومههای حماسی.. 19
2-11 پیوند و رابطهی اساطیر، با رخدادهای حماسی.. 21
2-12 شرحی مختصر بر احوال و آثار فردوسی و اسدی طوسی.. 21
2-12-1 احوال و آثار فردوسی.. 21
2-12-2 احوال و آثار اسدی طوسی.. 22
3-2-3 اَرَدیسور آب، اَردوسیور اناهیتا34
فصل ششم ابر............107
چکیده
نویسندگان و دانشمندان بزرگ و فرهیختة ایرانزمین، از دیرباز با نگارش و تألیف کتابها و آثار ماندگار، در نشر و زنده نگهداشتن فرهنگ و تمدن ایران نقش بسزایی داشتهاند. در ادبیات فارسی کسانی هستند که به عنوان شاخصهای ادبی، نقش بسیار بزرگی در جریانسازیها و نهادینه کردن فرهنگ و زبان فارسی دارند. در آثار این افراد ویژگیهایی وجود دارد که مشخصههای بارز یک سبک را میآفریند و میشناساند...
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده............................................................................................................................... ....... 1
سرآغاز سخن.................................................................................................................... ....... 2
بخش نخست: کلیات................................................................................................................. 5
بیان مسأله.................................................................................................................................. 6
اهمیت تحقیق............................................................................................................................ 7
اهداف تحقیق............................................................................................................................. 7
پرسش اصلی تحقیق................................................................................................................... 8
فرضیههای تحقیق....................................................................................................................... 8
پیشینة تحقیق............................................................................................................................. 8
روش تحقیق.............................................................................................................................. 9
بخش دوم: شرایط سیاسی، اجتماعی و ادبی ایران در سدة چهارم هجری.................................... 11
پیشگفتار................................................................................................................................. 12
گفتار نخست: اوضاع سیاسی ایران در سدة چهارم هجری............................................................. 12
گفتار دوم: اوضاع اجتماعی ایران در سدة چهارم هجری............................................................... 14
گفتار سوم: اوضاع ادبی ایران در سدة چهارم هجری..................................................................... 18
گفتار چهارم: ویژگیهای نثر در سدة چهارم هجری...................................................................... 21
بخش سوم:زندگینامه، معرفی آثار طبری و بلعمی و بیان ویژگیهای تاریخ بلعمی..................... 26
گفتار نخست: ابو جعفر محمدبن جریر طبری.............................................................................. 27
زندگینامة طبری....................................................................................................................... 27
زندگی علمی طبری................................................................................................................... 28
آثار طبری................................................................................................................................. 29
اظهار نظر بزرگان در مورد کتاب اخبار الامم و الملوک (تاریخ طبری) ........................................... 31
گفتار دوم: ابوعلی محمدبن محمد بلعمی..................................................................................... 32
خاندان بلعمی........................................................................................................................... 32
ابوالفضل بلعمی........................................................................................................................ 33
ابوعلی محمد بلعمی.................................................................................................................. 34
گفتار سوم: ویژگیهای سبکی کتاب تاریخ بلعمی......................................................................... 36
ویژگیهای کلامی..................................................................................................................... 37
بهرهگیری از منابع معتبر دیگر علاوه بر تاریخ طبری...................................................................... 37
کاربرد واژههای عربی................................................................................................................ 39
ویژگیهای لغوی...................................................................................................................... 40
نقاط ضعف.............................................................................................................................. 49
بخش چهارم: شرح دشواریها و اصطلاحات تاریخ بلعمی......................................................... 51
پیشگفتار................................................................................................................................. 52
گفتار نخست: شرح واژههای تاریخ بلعمی................................................................................... 53
گفتار دوم: شرح اصطلاحات تاریخ بلعمی.................................................................................. 100
گفتار سوم: شرح واژههای تاریخنامة طبری.................................................................................. 109
گفتار چهارم: شرح اصطلاحات تاریخنامۀ طبری.......................................................................... 144
بخش پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها......................................................................................... 149
نتیجهگیری............................................................................................................................... 150
پیشنهادها....................................................................................................................................
منابع و مآخذ.......................................................................................................................... 153
چکیدة انگلیسی.......................................................................................................................... 1
چکیده
بوستان و گلستان سعدی، همواره به عنوان دو اثر ارزشمند در زمینة ادبیات تعلیمی، مورد توجه منتقدان و ادبدوستان بوده است. از زمان خلق این آثار تاکنون، در مکتبخانهها از آموزههای اخلاقی، دینی و نیز ویژگیهای بلاغی و ادبی آنها، در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان استفاده شده است. در کتب درسی معاصر نیز، حکایات و داستانهای شیرین و آموزندهای از آنها نقل شده است و شاید بتوان گفت آشناترین شاعر و نویسندة ادبیات فارسی در بین تمام نسلها، سعدی شیرازی است. اما مخاطب این آثار بزرگسالان هستند و نیز اشراف همهجانبة سعدی بر....
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده.................................................................................................................................. 1
مقدمه................................................................................................................................... 2
فصل اول: کلیات................................................................................................................. 6
1-1 بیان مسئله..................................................................................................................... 7
1-2 اهمیت تحقیق............................................................................................................... 8
1-3 اهداف تحقیق................................................................................................................ 8
1-4 فرضیهها....................................................................................................................... 9
1-5 پرسشها...................................................................................................................... 9
1-6 روش تحقیق................................................................................................................. 9
فصل دوم: ادبیات و پیشینهی تحقیق..................................................................................... 11
2-1 نگاهی گذرا به اوضاع سیاسی و اجتماعی قرن ششم و هفتم هجری و تأثیر آن در ادبیات.... 12
2-2 سعدی شیرازی............................................................................................................. 14
2- 2-1 زندگینامه.............................................................................................................. 14
2-2-2 آثار سعدی.............................................................................................................. 17
2-3 ادبیات تعلیمی............................................................................................................. 21
2-4 داستانسرایی................................................................................................................ 23
2-5 ادبیات کودک و نوجوان................................................................................................ 28
2-5-1 آموزش رسمی......................................................................................................... 29
2-5-2 آموزش غیر رسمی................................................................................................... 30
2-6 خلق آثار ادبی.............................................................................................................. 33
2-6-1 خلق داستانهای کودکانه با استفاده از ادبیات شفاهی................................................... 34
2-6-2 داستانهای ابداعی و ابتکاری.................................................................................... 35
2-6-3 بازنویسی از متون ادبی کلاسیک................................................................................ 36
2-6-4 تاریخچة بازنویسی از ادبیات کلاسیک....................................................................... 39
2-7 پیشینة تحقیق و معرفی آثار........................................................................................... 41
فصل سوم: گلستان و حکایات مناسب برای کودکان و نوجوانان........................................... 45
3-1 باب اول: در سیرت پادشاهان........................................................................................ 49
3-2 باب دوم در اخلاق درویشان........................................................................................ 67
3-3 باب سوم: در فضیلت قناعت......................................................................................... 72
3-4 باب چهارم: در فوائد خاموشی....................................................................................... 83
3-5 باب پنجم: در عشق و جوانی........................................................................................ 90
3-6 باب ششم: در ضعف و پیری....................................................................................... 99
3-7 باب هفتم: در تأثیر تربیت............................................................................................ 100
فصل چهارم: بوستان و حکایات مناسب برای کودکان و نوجوانان........................................ 110
4-1 باب عدل و تدبیر و رای.............................................................................................. 114
4-2 احسان....................................................................................................................... 126
4-3 در عشق و مستی و شور.............................................................................................. 142
4-4 در تواضع و فروتنی.................................................................................................... 146
4-5 در تسلیم و رضا......................................................................................................... 154
4-6 در قناعت................................................................................................................... 159
4-7 در عالم تربیت............................................................................................................ 163
4-8 در شکر بر عافیت....................................................................................................... 171
4-9 در توبه و راه صواب................................................................................................... 175
4-10 در مناجات و ختم کتاب........................................................................................... 176
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها..................................................................................... 178
5-1 نتیجهگیری.................................................................................................................. 179
5-2 پیشنهادها................................................................................................................... 183
منابع و مآخذ..................................................................................................................... 184
چکیدهی انگلیسی.................................................................................................................. 1