بررسی و تحلیل روند شهر نشینی در زاهدان با تاکید بر آپارتمان نشینی

طرح مساله :

نظام سکونتگاههای شهر ی پس از انقلاب صنعتی دچار تغییر و تحولات زیادی از نظر اقتصادی سیاسی فن آوری و کالبدی شده است و در سالهای اخیر نرخ رشد سکونتگاههای شهری از سکونتگاههای روستایی پیشی گرفته است . با توجه به رشد روز افزون شهر نشینی وجمعیت شهرها و با به هم خوردن نظام سلسله مراتبی و رابطه بین شهرها و روستاها روند شهر نشینی متعادل نبوده و مشکلات زیادی را از نظر اقتصادی اجتماعی سیاسی و کالبدی ایجاد نموده است که در ناحیه مورد مطالعه این روند حاکم بوده و در صورتی که از دیدیگاه جغرافیای کاربردی نظام رشد و توسعه تعیین نشود تبعات زیادی را به دنبال خواهد داشت این وضعیت را می توان بحرانی نامید . لذا در این رساله به دنبال پاسخگوی به این سئوال هستیم که شهر نشینی چه تغییر و تحولاتی داشته و در راستای این تغییر و تحولات چه چالشهایی ایجاد شده است و چه راهکارهایی می توان برای ساماندهی و رشد توسعه ارائه نمود .

2-1- ضرورت تحقیق :

عوامل بسیاری در روند شهر نشینی شهرها نقش دارند که بعضی از آنها در حوزه اقتصادی و برخی دیگر در حوزه اجتماعی سیاسی و محیطی مطرح میگردند بدین معنا که شهرها با توجه به بستر محیطی خود و با بهره گیری ا زتوانها و ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی شرایط لازم را جهت توسعه پیدا می کنند .

توسعه شهرها از جمله شهر زاهدان به عنوان مرکز استان سیستان و بلوچستان وبا توجه به موقعیت خاص جغرافیایی خود ابعاد تازه ای پیدا کرده است .

توسعه افقی این شهر در سالهای اخیر و همچنین افزایش جمعیت موجب نگرانی مدیران شهر شده است که با توجه به این نابسامانیها شکل توسعه شهر از حالت افقی به عمودی تغییر نماید بنابر برخی از سیاستهای دولت ساخت مجتمع های مسکونی آپارتمانی در سالهای اخیر در زاهدان گسترش پیدا کرده است لذا در این رساله سعی شده است روند شهر نشینی در زاهدان از آغاز تاکنون مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و همچنین ضروری است بدانیم توسعه آپارتمان نشین چه پیامدهایی در روند زندگی ساکنین داشته است .

تعداد صفحات 200 word

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : چهار چوب کلی تحقیق

1-1 -طرح مساله............................................................................................................................. 1

2-1 -ضرورت تحقیق ................................................................................................................... 1

3-1- قلمروتحقق ........................................................................................................................... 2

4-1- اهداف تحقیق........................................................................................................................ 2

5-1- سئوالات اساسی..................................................................................................................... 2

6-1- فرضیات پژوهش................................................................................................................... 3

7-1- روش تحقیق ......................................................................................................................... 3

8-1- پیشینه تحقیق..........................................................................................................................5

9-1- محدودیت تحقیق .................................................................................................................6

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

1-2- شهر چیست.............................................................................................................................7

2-2- تعاریف مختلف شهر...............................................................................................................8

3-2- عوامل مؤثر در تکوین و تکامل شهر نشینی.............................................................................9

1-3-2- دیدگاههای کلاسیک(درونزا) در شکل گیری شهرها .....................................................10

1-1-3-2-نظریه هیدرولیک یا مبنای محیط گرایی.......................................................................10

2-1-3-2- نظریه اقتصادی : شهر به عنوان یک بازار ......................................................................13

3-1-3-2- نظریه شهر به عنوان یک پایگاه نظامی و دفاعی.............................................................15

4-1-3-2- نظریه مذهبی، گسترش معابد و عبادتگاهها...................................................................16

5-1-3-2- موقعیت چهاراهی در ایجاد شهرها................................................................................17

2-3-2 دیدگاههای مدرن (برونزوا) در شکل گیری شهرها ...........................................................17

1-2-3-2 سیاستهای استعماری کشورهای توسعه یافته ..................................................................19

2-2-3-2- سیاستهای دولتها در مسائل مرزی و استراتژیک..........................................................22

3-2-3-2- اهداف سیاسی – اداری دولتها ....................................................................................23

4-2-3-2- وجود قطب های صنعتی ..............................................................................................24

5-2-3-2- وجود راهها .................................................................................................................26

4-2- نظریه های ساخت شهر ........................................................................................................29

1-4-2- ساخت دوایر متحدالمرکز............................................................................................... 29

2-4-2- ساخت قطاعی شهر..........................................................................................................30

3-4-2- ساخت ستاره ای شکل....................................................................................................31

4-4-2- ساخت چند هسته ای......................................................................................................33

5-4-2- ساخت عمومی شهرها.....................................................................................................35

6-4-2- ساخت طبیعی شهرها .....................................................................................................35

7-4-2- ساخت خطی یا کریدوری..............................................................................................36

فصل سوم : بررسی ساختار جغرافیای طبیعی و انسانی شهر زاهدان

1-3- ویژگیهای جغرافیای طبیعی شهر زاهدان.............................................................................38

1-1-3- موقعیت جغرافیایی .........................................................................................................38

2-1-3- موقعیت ریاضی و نسبی شهر زاهدان..............................................................................38

3-1-3- ویژگیهای زمین شناسی منطقه زاهدان................................................................................41

4-1-3- ویژگیهای زمین شناختی حوضه آبریز زاهدان...................................................................42

5-1-3- ژئومورفولوژی حوضه زاهدان...........................................................................................44

1-5-1-3- ژئومورفولوژی ساختمانی حوضه زاهدان.......................................................................47

2-5-1-3- ژئومورفولوژی اقلیمی حوضه زاهدان...........................................................................48

6-1-3- شرایط اقلیمی محدوه زاهدان...........................................................................................51

1-6-1-3- عوامل ماکروکلیمایی...................................................................................................51

2-6-1-3-عوامل میکرو کلیمایی...................................................................................................51

7-1-3- بادهای منطقه ...................................................................................................................52

8-1-3- میزان دما و طوبت در منطقه .............................................................................................54

9-1-3- بارندگی و ریزش جوی درمنطقه.....................................................................................56

10-1-3- منابع آب منطقه..............................................................................................................57

1-10-1-3-آبهای سطح الارضی...................................................................................................58

2-10-1-3- آبهای زیر زمینی حوضه زاهدان................................................................................60

2-3- ساختار دموگرافی و ویژگیهای انسانی شهر زاهدان..............................................................61

1-2-3-تعداد جمعیت و تحولات آن طی سالهای(1335 تا1375).................................................61

2-2-3- تراکم نسبی جمعیت در سطح شهر ..................................................................................64

3-2-3- ساختمان جمعیت .............................................................................................................73

1-3-2-3- ساخت سنی.................................................................................................................73

2-3-2-3- نسبت جنسی................................................................................................................77

4-2-3- بعد خانوار .......................................................................................................................80

5-2-3- حرکات جمعیت .............................................................................................................81

1-5-2-3- حرکات زمانی جمعیت ..............................................................................................82

2-5-2-3- حرکات مکانی جمعیت ..............................................................................................82

6-2-3- عوامل مهاجرت به زاهدان ..............................................................................................84

1-6-2-3- عامل جغرافیایی..........................................................................................................84

2-6-2-3- عوامل اجتماعی و فرهنگی و اداری...........................................................................85

3-6-2-3- عوامل اقتصادی..........................................................................................................85

7-2-3- فعالیت و اشتغال...............................................................................................................86

8-2-3- وضعیت اشتغال در بخشهای مختلف ...............................................................................87

1-8-2-3- شاغلین بخش کشاورزی.............................................................................................89

2-8-2-3- شاغلین بخش صنعت ..................................................................................................91

3-8-2-3- شاغلین بخش خدمات ................................................................................................92

9-2-3- وضعیت کلی سواد در زاهدان..........................................................................................94

فصل چهارم : بررسی روند شهر نشینی و تغییرات کارکردی شهر زاهدان

1-4- روند شکل گیری شهر زاهدان.............................................................................................96

1-1-4- تحولات جهانی و اهمیت یافتن منطقه به لحاظ ژئوپولتیک..............................................96

1-1-1-4- منطقه بلوچستان و سرحد ............................................................................................96

2-1-1-4- منطقه دزداب.............................................................................................................100

2-1-4- تغییر قدرت از قاجار به پهلوی و استراتژی شهر زاهدان .................................................102

2-4- سیاستهای دولت در توسعه شهر نشینی زاهدان.....................................................................103

3-4- تغییرات کارکردی در شهر زاهدان ....................................................................................124

1-3-4- کارکرد نظامی سیاسی....................................................................................................124

2-3-4- کارکرد اداری................................................................................................................125

3-3-4- کارکرد خدماتی ...........................................................................................................126

4-4- موانع عمده توسعه و جهت توسعه شهر زاهدان ..................................................................128

1-4-4- موانع درجه یک توسعه (موانع طبیعی)...........................................................................128

2-4-4- موانع درجه دو توسعه (موانع مصنوعی).........................................................................128

3-4-4-موانع درجه سوم توسعه (موانع اقتصادی).......................................................................129

4-4-4- توسعه اراضی شهر در ادوار مختلف و جهت توسعه شهر ...........................................129

فصل پنجم :بررسی توسعه آپارتمان نشینی در زاهدان

1-5 آپارتمان چیست ...........................................................................................................132

2-5- سابقه آپارتمان نشینی در جهان ...................................................................................132

3-5- سابقه آپارتمان نشینی در تهران ...................................................................................134

4-5- سابقه آپارتمان نشینی در زاهدان .................................................................................135

5-5 مکان یابی مجتمع های آپارتمانی در شهر زاهدان ..........................................................136

6-5- ضرورت ایجاد آپارتمان سازی در زاهدان ..................................................................137

7-5- بررسی وضعیت آپارتمان نشینی در زاهدان ..................................................................138

1-7-5- بررسی رابطه شغل ساکنین در مجتمع های آپارتمانی ..............................................142

2-7-5- بررسی رابطه میزان تحصیلات در مجتمع های آپارتمانی .........................................143

3-7-5- بررسی رابطه میزان درآمد در مجتمع های آپارتمانی.................................................145

4-7-5- بررسی رابطه بعد خانوار در مجتمع های آپارتمانی...................................................146

5-7-5- بررسی رابطه قومیتهای ساکن در مجتمع های آپارتمانی............................................148

6-7-5- بررسی رابطه انتخاب مجتمع های آپارتمانی برای سکونت .......................................149

8-5- بررسی فرهنگ آپارتمان نشینی در مجتمع های آپارتمانی ............................................151

9-5- بررسی روابط اجتماعی در مجتمع های آپارتمانی ........................................................152

10-5- بررسی ویژگیهای کالبدی مجتمع های آپارتمانی.......................................................153

1-10-5- بررسی تعداد طبقات در مجتمع های آپارتمانی......................................................153

2-10-5- بررسی تعداد اطاق در مجتمع های آپارتمانی ........................................................154

3-10-5- بررسی نوع مصالح ساختمانی در مجتمع های آپارتمانی ........................................155

4-10-5- بررسی عمر بنا مجتمع های آپارتمانی ...................................................................155

5-10-5- بررسی امکانات و خدمات محله ای در مجتمع های آپارتمانی ...............................155

6-10-5- بررسی وضعیت بهداشت در مجتمع های آپارتمانی ...............................................156

11-5- بررسی نقاط قوت و ضعف در مجتمع های آپارتمانی شهر زاهدان .............................158

1-11-5- نقاط قوت ............................................................................................................158

1-1-11-5- دسترسی به منابع مالی .......................................................................................158

2-1-11-5-صرفه جویی در مصرف مصالح..........................................................................159

3-1-11-5- سرعت در فرآیند ساخت .................................................................................160

4-1-11-5- ارتقای تکنولوژی و ارتقای کیفیت ..................................................................161

5-1-11-5- دسترسی به تسهیلات عمومی ...........................................................................161

2-11-5- نقاط ضعف .........................................................................................................161

1-2-11-5- کمبود امکانات، خدماتی و رفاهی ...................................................................162

2-2-11-5- مشکلات سیستم جمع آوری زباله....................................................................163

3-2-11-5- کبمود پارکینگ .............................................................................................164

4-2-11-5- کمبود فضای بازی مناسب برای کودکان ........................................................165

12-5- عوارض زیست محیطی در مجتمع های آپارتمانی .....................................................166

1-12-5- موقعیت و قطه بندی زمین ....................................................................................166

1-1-12-5- موقعیت ساختمانها ...........................................................................................166

2-1-12-5- قطعه بندی زمین ..............................................................................................167

2-12-5- عوارض طبیعی ....................................................................................................168

1-2-12-5- عوارض مربوط به خاک و زمین ......................................................................168

2-2-12-5- هوا .................................................................................................................168

3-2-12-5- صدا ...............................................................................................................169

4-2-12-5- نور..................................................................................................................169

5-2-12-5- حرارت و برودت ...........................................................................................169

3-12-5- عوارض انسانی ..................................................................................................170

1-3-12-5- خصوصیات خانوار ........................................................................................170

2-3-12-5- سنت ها و فرهنگ ها .....................................................................................170

3-3-12-5- مسائل جنبی اجتماعی ....................................................................................171

4-3-12-5- ایمنی در برابر حوادث ....................................................................................172

5-3-12-5- بهداشت محیط ...............................................................................................172

6-3-12-5- تاسیسات وتجهیزات عمومی و زیر بنایی ..........................................................173

7-3-12-5- عوارض زیبا شناسانه .......................................................................................174

فصل ششم:نتیجه گیری وآزمون فرضیات و ارائه پیشنهادات

1-6-نتیجه گیری کلی.........................................................................................................175

2-6-آزمون فرضیات..........................................................................................................179

3-6-ارائه راهبردهای مناسب در فرایند توسعه آپارتمان نشینی..............................................181

منابع و مآخذ

ضمائم