سیاست عربستان سعودی در قبال بیداری اسلامی

عنوان تحقیق: سیاست عربستان سعودی در قبال بیداری اسلامی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 169

شرح مختصر:

تحولات بیداری اسلامی که در سال 2011 منطقه‌ی خاورمیانه را درنوردید، سبب ایجاد تغییرات ساختاری و بنیادین در بسیاری از کشورهای این منطقه گردید.ازجمله کشورهایی که باوجود داشتن پتانسیل فراوان تحولات، تغییراتی در ساختار آن صورت نپذیرفت عربستان سعودی بود.این کشور با توجه به رسالتی که برای خود به‌عنوان رهبری جهان سنی در مقابل ایران شیعی تعریف کرده در دو جبهه‌ی داخلی و منطقه‌ای در قبال این تحولات واکنش نشان داده است. در بعد داخلی با استفاده از سیاست سرکوب و توزیع بسته‌های مالی و در بعد منطقه‌ای نیز اقدام به مداخله‌ی مستقیم در تحولات بحرین و هم‌چنین مداخله‌ی غیرمستقیم در جنگ داخلی سوریه نمود تا از این طریق بتواند تحولات را از منطقه‌ی شبه‌جزیره عربستان دور سازد تا ضمن جلوگیری از افزیش عمق استراتژیک ایران، از سقوط هم پیمان خود در شبه جزیره ی عربستان جلوگیری کند.

عربستان سعودی که خود را در مقابل قدرت منطقه‌ای ایران می‌بیند، تحولات سوریه و بحرین را از دریچه‌ی رقابت منطقه‌ای با ایران تعریف می‌کند و سیاست‌های تهاجمی این کشور در عرصه‌ی تحولات منطقه‌ای نیز از این مسئله ناشی شده است .

واژگان کلیدی: بیداری اسلامی، عربستان سعودی، ج.ا. ایران، بحرین، سوریه،رئالیسم تهاجمی

 فهرست مطالب

فصل اول – کلیات و طرح تحقیق

 1-1-طرح مساله.. 13

1-2-اهداف پژوهش.. 14

1-3-سؤال اصلی.. 15

1-4-فرضیه اصلی.. 15

1-5-متغیرهای اصلی.. 15

1-6-نقطه تمرکز پژوهش.. 16

1-7-اهمیت پژوهش.. 16

1-8-تعریف عملیاتی مفاهیم.. 17

1-9-روش پژوهش و ابزار گردآوری اطلاعات.. 18

1-10-بررسی ادبیات موجود.. 18

1-11-سازمان‌دهی پژوهش.. 21

فصل دوم-چارچوب نظری و مفاهیم

2-1- نظریه رئالیسم.. 23

2-2-نظریه نئورئالیسم.. 25

2-3- رئالیسم تدافعی.. 26

2-4-رئالیسم تهاجمی.. 27

2-4-1-اصول رئالیسم تهاجمی.. 30

2-4-2- الگوهای رفتاری دولت‌ها.. 32

2-4-3- ماهیت قدرت از منظر رئالیسم تهاجمی.. 34

2-4-4- چهار هدف اساسی قدرت‌های بزرگ.. 35

2-4-5- نقش عامل داخلی در نظریه رئالیسم تهاجمی.. 40

2-4-6- راهبردهای هژمون منطقه‌ای در قبال هژمون های بالقوه مناطق دیگر 40

2-5-انطباق مفهومی رئالیسم تهاجمی و سیاست عربستان.. 43

فصل سوم- بیداری اسلامی و تحولات داخلی عربستان سعودی

3-1- وضعیتداخلیعربستان وزمینه‌های شکل‌گیری اعتراضات.. 50

3-2- معضلات داخلی عربستان سعودی.. 51

3-2-1- سیاسی.. 51

3-2-2- جانشینیوجنگقدرتمیانشاهزادگان.. 52

3-2-3- اقتصادی.. 53

3-2-4-اجتماعی.. 54

3-2-4-1- مسالهزنان.. 54

3-2-4-2- شیعیان.. 56

3-3- بیداری اسلامی و تحولات داخلی عربستان.. 59

3-4-جریانات و گروه‌های تأثیرگذار در تحولات عربستان.. 61

3-4-2- شیعیان عربستان.. 62

3-4-3-جامعه‌ی زنان عربستان.. 65

3-4-4- جوانان و لیبرال‌ها.. 66

3-5- راهبُردعربستانسعودی دربرابرخیزش‌هایجهانعرب.. 68

3-5-1- رقابت منطقه‌ای با ایران.. 77

3-5-2- فرقه‌گرایی به‌عنوان پاسخ عربستان به بیداری اسلامی.. 78

3-5-3-حمایت آل سعود از دیکتاتورهای ساقط‌شده عربی.. 80

3-5-4- واکنش آل سعود نسبت به اعتراضات فضای مجازی.. 81

فصل چهارم-عربستان سعودی و تحولات بحرین

4-1- تحولات بحرین.. 85

4-2- عواملموثر برشکل‌گیری بحرانبحرین.. 87

4-3- واکنش دولت آل خلیفه به تحولات انقلابی این کشور.. 91

4-4- ارزیابی سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال تحولات بحرین 96

4-4-1- مبانی و اصولسیاستخارجیعربستان.. 96

4-4-2- الگوی سیاست خارجی عربستان.. 97

4-5- دلایل اهمیت بحرین برای عربستان.. 103

4-5-1- جلوگیری از گسترش تحولات بحرین به عربستان.. 104

4-5-2- مقابله با ایران.. 105

4-5-3- اهمیت اقتصادی بحرین برای خاندان آل سعود.. 108

فصل پنجم- واکنش عربستان در قبال جنگ داخلی سوریه

5-1- دلایل اهمیت سوریه.. 112

5-2- تحولات سوریه؛ بیداری اسلامی یا جنگ نیابتی.. 113

5-3- جایگاهسوریهدربیدارىاسلامى.. 116

5-4- جریان‌های تأثیرگذار در تحولات سوریه.. 119

5-4-1- شورایانتقالیسوریه.. 121

5-4-2- ورود القاعده به تحولات سوریه.. 123

5-5- سیاست عربستان در قبال تحولات سوریه.. 124

5-5-1- چگونگی ورود عربستان به تحولات سوریه.. 125

5-5-2-دلایل اتخاذ سیاست تهاجمی عربستان در قبال سوریه.. 127

5-5-2-1- موازنه منطقه‌ای با ایران.. 128

5-5-2-2- تقویت محور مقاومت توسط سوریه.. 129

5-5-2-3- بسط مرجعیت عربستان و گفتمان سلفی گری.. 130

5-6- مواضع ایرانو عربستان در تحولات سوریه.. 131

5-7- اقداماتعربستانسعودیدرتشدیدبحرانسوریه.. 133

نتیجه گیری.. 138

فهرست منابع.. 146

تاثیر بیداری اسلامی در تغییر سیاسی کشورهای تونس، مصر و لیبی

عنوان تحقیق: تاثیر بیداری اسلامی در تغییر سیاسی کشورهای تونس، مصر و لیبی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 143

شرح مختصر:

وقوع جنبش‌های اخیر کشورهای خاورمیانه و جهان عرب، که از اعتراضات مردمی در تونس آغاز و دامنه آن کشورهای مصر، لیبی، یمن، بحرین و غیره کشیده شده، برخی از نقد و تحلیل‌ها را پیرامون ماهیت این تحولات، علل، انگیزه و زمینه‌های رخدادهای گذشته و حال درکشورهای یادشده مطرح می‌کند، در این خصوص تحلیل‌ها و تعابیر متفاوتی در مورد این خیزش‌ها به کار می‌رود که حاکی از برداشت‌ها و تفاسیر گوناگون گاه متعارض است. گذشته از مباحثی مثل خیزش اسلامی یا بهار عربی، تعابیر دیگری نیز به کار می‌رود که عبارتند از: جنبش‌های دموکراسی­خواهی، بنیادگرایی رادیکال، دگرگونی سازنده خاورمیانه، رادیکالیسم سیاسی و...

بسیاری از اندیشمندان سعی کرده‌اند از جنبه‌های ویژه در پرتو دیدگاه‌های گوناگون به بررسی علت، چرایی و دلایل خیزش در کشورهای عربی بپردازند، دسته‌ای نقش گروه‌های سیاسی در انقلاب دست گذاشته‌اند و شمار دیگری به نقش عوامل بیرونی وکسانی نقش شبکه‌های اجتماعی و کسانی دیگر به عوامل اجتماعی و اقتصادی پرداخته‌اند، در مورد اتفاقات اخیر شکل گرفته در کشورهای شمال آفریقا، اگر چه تحلیل‌های متنوع و مختلفی ارائه شده است، اما به اعتقاد اکثریت اندیشمندان این تحولات دارای بن­مایه‌های قوی اسلامی می‌باشد، از همین رو است که عنوان بیداری اسلامی برای توصیف آن برگزیده شده است.

واژگان کلیدی: بیداری اسلامی، جنبش‌های اسلامی، تغییر سیاسی، کشورهای شمال آفریقا، تونس، مصر، لیبی

 فهرست مطالب

فصل اول :مفاهیم و کلیات تحقیق

1 ـ 1 : مقدمه .........................13

1 ـ 2 : بیان مسئله ............................................................ 14

1-3: اهمیت و ضرورت تحقیق........................................ 15

1-4: اهداف تحقیق..................................................... 15

1-4-1: هدف اصلی تحقیق ........................................................15

1-4-2: اهداف فرعی تحقیق......................................... ..... 16

1-5:سئوالات تحقیق.......................................... 16

1-5-1:سئوال اصلی.تحقیق................................16

1-5-2:سئوالات فرعی.......................................16

1-6: روش شناسی تحقیق..............................................16

1-6-1: روش تحقیق................................... 16

1-6-2: جامعه آماری....................................17

1-6-3: روش نمونه ­گیری .................................................................17

1-6-4: ابزار گردآوری داده‌ها................................................. 18

1-6-5:روش تجزیه و تحلیل................................... 18

1-7:پیشینه تحقیق..................................... 18

1-7-1: کتاب ...............................19

1 ـ 7 ـ 2: پایان نامه.................................................................20

1 ـ 7 ـ 3: مقالات...........................................22

1-8:محدودیت‌های تحقیق........................................ 24

1-9:تعریف مفاهیم......................................................... 25

1-10: سازماندهی پژوهش...................................................... 30

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

2-1: مقدمه ........................................................ 32

2-2:بررسی پیشینه‌ی نظریات کلان روابط بین­الملل .......................... 33

2-3: چارچوب تحلیلی نظریه سازه­انگاری ...................................... 35

2 ـ 4: سازه انگاری و تحولات جهان عرب....................41

فصل سوم : تاریخچه بیداری اسلامی

3-1: مقدمه .................................... 43

3-2:پیشینه بیداری اسلامی....................................... 45

3-3: تاریخچه شکل­گیری جنبش‌های اسلامی .................................. 47

3 ـ 4: اهداف مشترک جنبش‌های اسلامی...................................49

3-5: گرایش و دوره‌های تاریخی جنبش‌های اسلامی ................ 51

3-5-1:گرایش تمدن­گرا-غرب­گرا......................................... 52

3-5-2: گرایش تمدن­گرا-اسلام­گرا............................... 53

3-5-3:گرایش اسلام­گرایی سنتی ......................................... 54

3 ـ 5 ـ 4: گرایش اسلام­گرایی اصول­گرا................................55

3-6: درآمدی بر اسلام سیاسی ..........................................57

3-6-1:مبانی بیداری اسلام سیاسی.........................58

3-6-2: عوامل ظهور اسلام سیاسی...........................................59

3-6-3: تفاوت اسلام سیاسی با جریان بنیادگرایی ...................59

فصل چهارم – بیداری اسلامی : تونس

4-1:مقدمه: ..................................................62

4-2:درآمدی بر تاریخ سیاسی تونس................................. 62

4-3:تونس پیش از انقلاب .......................................63

4-4: ویژگی‌های اساسی نظام سیاسی تونس در دوران حکومت بن­علی .............64

4-4-1:دیکتاتوری حزبی.................................64

4-4-2: اقتدارگرایی و شخصی بودن قدرت.....................................65

4-4-3:فساد گسترده........................65

4 ـ 4 ـ 4: سیاست سازش با رژیم صهیونیستی....................... 65

4-4-5:سکولاریسم و سیاست ضدیت با دین..................... .... ...66

4-5:بیداری اسلامی در تونس...................69

4-5-1:بررسی دیدگاه‌های گروه‌های اسلامی و نقش آن‌ها در نهضت اسلامی تونس........70

فصل پنجم: بیداری اسلامی: مصر

5-1: مقدمه.......................................................................75

5-2:وضعیت و موقعیت مصر......................................75

5 ـ 3 : تاریخ سیاسی مصر..........................................76

5-4:راهی برای آغاز تحولات بنیادین در مصر ................................78

5-5: عزتی که لگدکوب شد........................................78

5-6:موج اسلام­گرایی...............................81

5-7:مهم‌ترین ویژگی‌های حکومت مبارک ............................82

5-7-1:فرسودگی حکومت و عدم گردش نخبگان................................82

5-7-2: شخصی بودن قدرت............................................82

5-7-3: دموکراسی ظاهری و سرکوب سیاسی..................................82

5-7-4:اقتدارگرایی مبتنی بر هژمونی حزب حاکم: .......................83

5 ـ 7 ـ 5: سیاست مبارزه با گروه‌های اسلام­گرایان............. 83

 5 ـ 7 ـ 6: سیاست سازش با رژیم صهیونیستی...........................85

5-7-7:فساد گسترده در طبقه حاکم ....................................85

5-8:چگونگی آغاز حرکت‌های انقلابی در مصر.............................................87

5-9:بررسی دیدگاه‌های اخوان­ المسلمین و نقش آن‌ها در تحولات مصر.................90

5 ـ 10: عوامل سقوط مرسی و آینده اسلام­گرایان در مصر...................94

فصل ششم – بیداری اسلامی: لیبی

6-1:مقدمه ............................................................98

6-2: وضعیت و موقعیت لیبی ..............................................98

6 ـ 3: تاریخ سیاسی لیبی..................................................99

6-4:ساختار سیاسی-اجتماعی لیبی.................................100

6-5:ویژگی‌های حکومت قذافی .............................................102

6-5-1:اتکا به شبکه‌های قبیلگی و خویشاوندی فقدان نهادهای مدرن.................102

6-5-2:اقتدارگرایی و سرکوب سیاسی......................................103

6 ـ 5 ـ 3: مبارزه با گروه‌های اسلام­گرا.....................................103

6-5-4: فساد گسترده..................................................103

6 ـ 6: بیداری اسلامی در لیبی.............................105

6-7: چگونگی آغاز حرکت‌های مردمی در لیبی ............................106

6-8: عوامل شکل­گیری این حرکت‌ها......................107

6 ـ9: شاخصه‌های مهم انقلاب لیبی.................................107

6 ـ 9 ـ 1: جنگ داخلی .................................108

6 ـ 9 ـ 2: حمایت ناتو از انقلابیون ...................................109

 6 ـ 9 ـ 3: حمایت قطر و عربستان سعودی...............109

 6 ـ 9 ـ 4: اسلام سنتی ، مشروعیت بخش مبارزه مردم .................110

 6 ـ 9 ـ 5: کشته شدن قذافی و پسرش............................110

6-10:مواضع و نقش گرو­ه­ها به ویژه اخوان­المسلمین در تحولات لیبی.................111

فصل هفتم: جمع ­بندی، نتایج و پیشنهادها

7-1: مقدمه ...................................115

7 ـ 2: جمع­بندی..............................115

7 ـ 3: نتایج تحقیق..............................126

7 ـ4: پیشنهادها.....................130

منابع و مآخذ..........................133