یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقیاست.این شهر با ۲۳۷٫۴۵ کیلومتر مربع مساحت، پنجمین شهر بزرگ کشور است. همچنین بزرگترین شهر منطقهٔ شمالغرب ایران و مناطق آذرینشین و قطباداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی،صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته میشود.
جمعیت تبریز در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱٬۴۹۴٬۹۹۸ نفر بوده که این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومهٔ شهر به حدود ۱٬۸ میلیون نفر میرسد.تبریز در سال ۱۵۰۰ و در زمان پایتختی صفویانبهعنوان پنجمین شهر بزرگ جهان شناخته میشدهاست.این شهر همچنین بزرگترین، مهمترین و متجددترین شهر ایران در عصر قاجار بودهاست.امروزه زبان محاوره در بین مردمان تبریز زبان ترکی آذربایجانی و لهجهٔ تبریزی است. برخی اسناد و شواهد تاریخی نشان میدهد که تا سده یازدهم هجری زبان آذری، شاخهای اززبانی ایرانی، در این شهر تکلم میشدهاست.
تبریز در غرب استان آذربایجان شرقی و در منتهیالیه مشرق و جنوب شرق جلگهٔ تبریز قرار گرفتهاست. این شهر از سمت شمال به کوههای پکهچین و عون بن علی، از سمت شمالشرق به کوههای باباباغی و گوزنی، از سمت شرق به گردنهٔ پایان و از سمت جنوب به دامنههای کوه سهند محدود شدهاست.آب و هوای تبریز در زمستانها بسیار سرد و در تابستانها خشک و گرم است.
نام تبریز در اسناد تاریخی تحت نامهای مختلفی نظیر «تَورِز»، «تَورِژ»، «تِبریز» و «توری» به ثبت رسیدهاست. این شهر در طول تاریخ بارها ویران و تجدیدبنا شده و بنای فعلی آن به دوران اشکانی و ساسانیبرمیگردد.تبریز در طول حکومت ۴۰۰ سالهٔ خاندان «رَوّادی» و اسکان قبیلهٔ عرب «اَزْد» به شکوفایی رسید.این شهر پایتخت سیاسی ایران در زمانخوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان،اتابکان، قراقویونلوها، آققویونلوها، صفویان وقاجاریان (پایتخت دوم) بوده و اوج شکوفایی آن مربوط به دورهٔ ایلخانان است که در این زمان، پایتخت قلمرویی پهناور از نیل تاآسیای مرکزی بودهاست. در میان پایتختهای ایران در طول تاریخ، دفعات پایتختی تبریز بیش از هر شهر دیگری بودهاست.
تبریز در سدههای گذشته حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط بیگانگان و زمینلرزههای مهلک را تجربه کردهاست.این شهر به سبب موقعیت مناسب خود در گذشته از مراکز تجاری منطقه به شمار میرفته و امروزه نیز یکی از مراکز مهم صنعتی در سطح ایران محسوب میشود.تبریز در دو سدهٔ اخیر مبدأ بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در کشور به شمار میرود؛ به طوری که این شهر آغازگر انقلاب مشروطه بوده و نقشی کلیدی در تحولاتی مانند انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و مدرنیزهکردن کشور داشتهاست.