تحقیق تذهیب

عنوان تحقیق: تذهیب

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 84

شرح مختصر:

پیشینه آذین و تذهیب در هنر کتاب آرایی ایران، به دوره ساسانی می رسد. بعد از نفوذ اسلام در ایران، هنر تذهیب در اختیار حکومتهای اسلامی و عرب قرار گرفت و «هنر اسلامی» نام یافت. اگر چه زمانی این هنر از بالندگی فرو ماند، اما مجددا پویایی خود را به دست آورد. چنانکه در دوره سلجوقی مذهبان، آرایش قرآنها، ابراز و ادوات، ظرفها، بافته ها و بناها را پیشه خود ساختند و چندی بعد، در دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و زیباترین آثار تذهیب شده به وجود آمد.

هنرمندان نقاش، صحافان و صنعتگران ، به خواست سلاطین از سراسر ایران فراخوانده شدند و در کتابخانه های پایتخت به کار گمارده شدند. بدین ترتیب ، آثار ارزشمند و با شکوهی پدید آمد. در دوره صفوی ، نقاشی، تذهیب و خط در خدمت هنر کتاب آرایی قرار گرفت و آثاری به وجود آمد که زینت بخش موزه های ایران و جهان است. اما رنج هنرمندان بی ارج ماند و ارزش آنان در زمان زندگیشان شناخته نشد و هنر نقاشی به ویژه تذهیب ، پس از دوره صفوی از رونق افتاد. اگر چه هجوم فرهنگ غرب به ایران، حرکت پیشرو این هنر را کند ساخت ، ولی با زحمت هنرمندان متعهد و دوستداران هنر این مرز و بوم، شعله هنر تذهیب همچنان فروزان است.

شاید بتوان تاریخ آرایش و تذهیب قرآن را هم زمان با نوشتن آن دانست به این معنی که نخست به منظور تعیین سر سوره ها، آیه ها، جزوه ها و سجده ها آن را به نوعی تزئین می کردند. رفته رفته علاقه مفرط مسلمانان به قرآن و همچنین عشق به تجمل، هنرمندان را بر آن داشت تا در تذهیب آن دقت بیشتری به کار برند و در نتیجه این آثار از سادگی بیرون آمد و جنبه تزئینی به خود گرفت به خصوص قرآن هایی که در برای امرا و بزرگان نوشته می شد. این امر خود یکی از علل توجه هنرمندان به تزیین بیشتر و موجب تکامل فن تذهیب شد.

فهرست مطالب

مقدمه ...................................................................................................................... 1

فصل اول

تاریخچه .................................................................................................................. 6

تعریف تذهیب ........................................................................................................ 13

ریشه یابی لغت تذهیب .......................................................................................... 14

واژگان تذهیب: ...................................................................................................... 17

ابرک ..................................................................................................................... 17

اسلیمی (اسلامی) ................................................................................................... 17

بند اسلیمی.............................................................................................................. 17

تاج ......................................................................................................................... 18

جدول..................................................................................................................... 18

ختایی ................................................................................................................... 18

داغ.......................................................................................................................... 18

دهن اژدر............................................................................................................... 18

سنجاق نشان ........................................................................................................ 18

شرفه...................................................................................................................... 19

شمسه.................................................................................................................... 19

شمسه کوچک ....................................................................................................... 19

فرنگی .................................................................................................................... 20

فصاصی ............................................................................................................... 20

کتیبه سرلوحه ....................................................................................................... 20

کمند زرین ............................................................................................................ 21

کره ....................................................................................................................... 21

لچک ترنج .............................................................................................................. 21

لچکی واگیره ......................................................................................................... 21

ترنج ...................................................................................................................... 22

سرترنج ................................................................................................................. 22

سرلوحه................................................................................................................. 23

کتیبه .................................................................................................................... 23

ترصیع .................................................................................................................. 24

حاشیه ................................................................................................................... 24

قوس حلزونی ........................................................................................................ 25

فصل دوم

مکتب های تذهیب .................................................................................................. 25

ابزار و مواد کار: .................................................................................................. 29

قلم مو.................................................................................................................... 29

طلا و نقره ............................................................................................................. 30

مهره ..................................................................................................................... 31

کاغذ ...................................................................................................................... 32

صفات مهم کاغذ ................................................................................................... 32

رنگ ...................................................................................................................... 33

پرگار، ترلینگ، خط کش ........................................................................................ 34

شیوه کار تذهیب ................................................................................................... 35

اصول قابل اهمیت در کلیات نقش ......................................................................... 40

فصل سوم

ختایی و اسلیمی (دیرینگی و ریشه مشترک) ......................................................... 42

تعریف ختایی و گونه های آن ............................................................................... 43

اسلیمی .................................................................................................................. 46

تعریف اسلیمی و گونه های آن ............................................................................. 47

صورت اسلیمی ..................................................................................................... 52

تزئین اسلیمی ........................................................................................................ 53

چنگ و گره ........................................................................................................... 54

نشان و انواع آن: .................................................................................................. 55

لچک نشان یا کتیبه نشان ...................................................................................... 55

بته جقه نشان ........................................................................................................ 56

دل نشان ............................................................................................................... 56

ابرک نشان (اسلیمی ماری) ................................................................................... 56

نشان و اصل قاعده (نقش در نقش) ..................................................................... 57

تکوین نقوش (ترکیب اسلیمی و ختایی) ................................................................. 58

جایگاه نشان ها در شمسه ................................................................................... 58

گره سازی ............................................................................................................ 59

شرفه .................................................................................................................... 59

فصل چهارم

تحول هنر در تذهیب.............................................................................................. 60

طراحان و مذهبان قدیم ........................................................................................ 63

طراحان و مذهبان معاصر .................................................................................... 66

فصل پنجم

طرح نشان ............................................................................................................. 72

طرح ترنج .............................................................................................................. 73

طرح کتیبه ............................................................................................................. 74

طرح لچک .............................................................................................................. 75

طرح تاج و سرلوح ................................................................................................. 76

طرح واگیره اسلیمی و ختایی ................................................................................ 78

طرح حاشیه ........................................................................................................... 79

منابع و مآخذ 80