تحقیق حاضر که تحت عنوان اثرات مخاطرات ژئومورفولوژی در توسعه شهری (مطالعه موردی : حوضه بجنورد) به اتمام رسیده است، براساس تحلیل منابع موجود ، بازدیدهای مکرر از منطقه و برخی از نتایج آزمایشگاهی صورت گرفته و در هشت فصل به شرح زیر تنظیم شده است :
در فصل اول ، کلیات طرح شامل چگونگی انتخاب موضوع تحقیق در منطقه بجنورد ، بیان مسئله و ضرورت تحقیق با پرسشهای آغازینی که در حوضه بجنورد قابل طرح بوده ، جهت رسیدن به اهداف مورد نظر مطالعات مشابه یا نزدیک به موضوع مورد نظر که قبلاً انجام گرفته ابزارها ، مواد و داده های موجود و قابل دسترس ؛ نقشه ها (زمین شناسی - توپوگرافی) در مقیاس های مختلف ؛ تصاویر ماهواره ای از دوره های متفاوت ، عکس های هوایی از دوره های مختلف مطرح شده است . در فصل دوم این پژوهش به زمین شناسی و مورفوتکتونیک منطقه مورد مطالعه پرداخته شده است . از آنجائیکه این واحد از فلات ایران در شمال شرق ، به صورت یک واحد مستقل شکل گرفته است ، تحول ساختمانی و چینه شناسی آن طی دوره های زمین شناسی بررسی و تشریح گردیده ؛ در ادامه مطالبی پیرامون فعالیت تکتونیکی در کپه داغ و قابلیت های لرزه خیزی منطقه و گسلهای موجود در حوضه مورد مطالعه قرار گرفته است .
در فصل سوم داده های اقلیمی و تأثیر آن در مورفولوژی منطقه مورد مطالعه ، با استفاده از داده ها آماری ایستگاههای مجاور ، تعیین نوع اقلیم با استفاده از روش آمبرژه و دومارتن انجام گردیده ، تبخیر و تعرق ، رگبارهای کوتاه مدت (شدت - مدت) و تأثیر آن در مخاطرات ژئومورفولوژیکی (مثلاً سیل) مورد بحث شده است در بخش آخر این فصل پالئوکلیما و تأثیر آن در شکل گیری پوشش سطحی زمین، لس ها و برخی از اشکال مورفولوژیکی بررسی شده است .
در فصل چهارم به منظور برآورد مخاطرات ژئومورفولوژیکی آبراهه ها ،که در توسعه شهری این حوضه مؤثرین عامل محسوب می شوند. ویژگیهای آبراهه ای از نظر سیل خیزی ، مورفومتری ، شیب عمومی ، ارتفاع ، فرسایش رسوب ، شیب و پروفیل مورد بررسی بوده است ، منطقه به زیر حوضه های هیدرولوژیک و مناطق غیر هیدرولوژیک (حوضه های شهری)، تقسیم شده است آبراهه های مخاطره آمیز(سیل خیزی) آنها در توسعه شهری بجنورد جداگانه بررسی گردیده است.
در فصل پنجم خصوصیات سنگ شناسی و رسوبی منطقه مورد مطالعه از نظر ژئومورفولوژی به عنوان دیگر عامل مهم مخاطرات ژئومورفولوژیکی و اثرات آنها در توسعه شهری ،مورد بررسی گرفته است ؛ ضمن تشریح واحدهای سنگی رسوبی و واحدهای رسوبی غیر سنگی اثرات آنها را در پایداری و ناپایداری جهت توسعه شهری ، خواص هر یک از سازندها در توسعه آبهای زیر زمینی ، مخاطرات مکانیکی خاک و قابلیت روان گرایی خاکهای جوان و رسوبات آبرفتی دوران چهارم در حوضه مورد بررسی و تحلیل واقع شده است .
در فصل ششم ،به قابلیت های مورفوتکتونیکی و مخاطره شناسی شهر بجنورد پرداخته است . ضمن تشریح تکامل تکتونکی ایران ، تحولات ساختاری و ساختمانی کپه داغ و ویژگیهای هندسی چین ها در پیرامون حوضه و سر انجام به حوضه مورد مطالعه توجه شده است ، گسلها و انواع آن در حوضه مورد بررسی؛و با توجه به تأثیر تکتونیک در شکل زایی حوضه و شهر ، نتایجی بدست آمده است زلزله های احتمالی در دوره بازگشتها و ضرایب آن محاسبه ، پتانسیل لرزه زایی برخی گسلهای فعال پیرامون حوضه تعیین گردید .
در فصل هفتم ، پیش بینی روند توسعه شهری و تأثیر آن برفرایندها ، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است . در این فصل ضمن توجه به توسعه شهری ازادوار گذشته ، رشد جمعیت (به عنوان عامل مهم انسانی توسعه شهری بجنورد) ، در طی دوره آماری 1385 – 1335 مورد مطالعه ، نرخ رشد ، زاد ولد و مرگ و میر و تأثیر آن در افزایش و کاهش جمعیت ، برآورد و پیش بینی جمعیت تا افق 1485 (یکصد سال) و نیازهای اساسی ؛آب (مصرف سرانه روزانه و سالانه) فضای مورد نیاز ، جهت توسعه شهری در طی یکصد سال آینده از مواردی است که در این فصل به آن پرداخته شده است .
در فصل هشتم این رساله ،با اثبات فرضیه ها و پاسخ به سئوالات پژوهش نتایج بدست آمده و پیشنهادات با توجه به نتایج حاصله ارائه شده است .
فهرست عناوین
عنوانصفحه
چکیده : 1
مقدمه : 3
فصل اول : کلیات طرح تحقیق
1-1 چگونگی انتخاب موضوع تحقیق.. 5
1-2 معرفی محدوده مورد مطالعه. 5
1-3 بیان مسئله و ضرورت پژوهش…. 6
1-4 پرسشهای تحقیق.. 11
1-5 فرضیه های تحقیق.. 11
1-6 اهداف تحقیق.. 11
1 -7 پیشینه تحقیق.. 12
1-7-1در سطح جهانی.. 12
1-7-2 در سطح ملی.. 12
1-7-3 در سطح منطقه مورد مطالعه. 13
1-8 استفاده کنندگان از تحقیق.. 14
1-9 متدولوژی پژوهش…. 14
1-9-1 روش تحلیل.. 14
1-9-2 روش تحقیق.. 14
فصل دوم : داده های ساختمانی
2-1واحدهای بزرگ ساختمانی رسوبی در شمال شرق ایران. 21
2-1-1- بحثی درباره موقعیت ساختاری کپه داغ: 22
2-2تاریخچه چینه ای کپه داغ: 23
2-2-1 زمین ساخت کپه داغ : 24
2-2-2 زمین شناسی – چینه شناسی و لرزه خیزی حوضه بجنورد 24
2-2-2-1 سازند شمشک یا کشف رود 25
2-2-2-2 سازند چمن بید یا دلیچای25
2-2-2-3 سازتند مزدوران 26
2-2-2-4 سازند کرتاسه26
2-2-2-5 سازند شوریجه26
2-2-2-6 سازند تیرگان27
2-2-2-7 سازند سرچشمه 28
2-2-8 سازند سنگانه28
2-2-2-9 نهشته های نئوژن29
2-2-2-10 سازند کواترنری 30
2-4 گسل های کپه داغ و لرزه زمین ساخت… 37
2-5-1-1زون گسلی قوچان- رباط.. 40
2-5-1-2زون گسلی شمال شرق بجنورد. 40
2-5-1-3 گسله غربی شیخ.. 40
2-5-1-4 زون گسلی آشخانه. 41
2-5-1-5 گسله دنقوز داغ. 41
2-5-1-6 گسله رباط قره بیل.. 41
2-5-1-7 گسله میامی.. 41
2-5-1-8 گسله جاجرم. 41
2-5-1-9 گسله قلی.. 41
2-5-1-10 گسله نابیا 41
2-5-1-11 گسله سوقا 42
2-5- 1-12 گسله مراوه تپه. 42
2-5- 1-13 گسله تکل کوه 42
2-5-1-14 گسله قورخود. 42
2-5 -2لرزه ساخت استان خراسان شمالی.. 42
2-5-2-1 قابلیت لرزه خیزی.. 43
2-5-2-2 پهنه لرزه زمین ساختی زون گسلی کپه داغ. 43
2-5-2-3 پهنه لرزه زمین ساختی کپه داغ. 44
2-5-2-4ارتباط پهنه لرزه زمین ساختی ایران مرکزی.. 44
5-2-2-5 قابلیت و بزرگی لرزه های منطقه. 45
2-5-2-6 ژرفای لرزه ها 45
2-6 گسله شناسی روی سازندها در حوضه شهری بجنورد. 46
2-6-1گسل های تراستی و واژگونه. 46
2-6-1-1 گسل فیروزه 46
2-6-1-2 گسل ارکان. 47
2-6-1-3 گسل حصار. 47
2-6-1-4 گسل چهار خروار. 47
2-6-1-5 گسل آبچور. 48
2-6-2 گسل واژگونه 48
2-6-2-1 گسل های واژگونه قره قوزی.. 48
2-6-2-2 گسل واژگونه باباامان. 48
2-6-3 گسل های راستالغز. 49
2-6-3-1 زون گسلی شمال خاوری بجنورد. 49
2-6-3-2گسل چوکانلو. 50
2-6-4 گسل های عادی.. 51
2-7 کلیات ساختاری.. 51
2-7-1 چین ها 51
2-7-2 ویژگیهای هندسی ساختارهای چین.. 52
2-7-2-1 مکانیزم چین خوردگی و تحلیل تنش…. 54
فصل سوم : اقلیم – ژئومورفولوژی
3-1 مقدمه. 58
3-2- بررسی اقلیم حاکم بر ناحیه مورد مطالعه : 58
3-3-وضعیت ماکروکلیمائی و توزیع فشار ، توده های هوایی به عنوان تعیین کنندگان اصلی اقلیم: 59
3-2-1 توده هایی هوایی پرفشار سیبریایی : 59
3-2-2- توده های مدیترانه ای : 59
3-2-3- توده های شمالی و غربی : 59
3-2-4 توده های اقیانوس هند 59
3-2-5- توده های صحرایی : 59
3-4 : بارش…. 59
3-4-1 : بارندگی حداکثر 24 ساعته. 62
3-4-2- تحلیل رگبارها و منحنی شدت ، مدت ، دوره برگشت (IDF) منطقه : 62
3-5- مطالعه مشخصات اصلی اقلیم حوضه (دما ، تغییرات روزانه و فصلی آن) : 63
3-6- تعداد روزهای یخبندان : 66
3-7 باد : 68
3-7-1 : تجزیه و تحلیل باد منطقه در دوره شاخص آماری.. 69
3-8 : تبخیر : 71
3-9: طبقه بندی و تعیین تیپ اقلیمی حاکم بر حوضه بجنورد. 73
3-9-2- اندیس خشکی و ضریب رطوبتی دومارتن . 73
3-9-3- اقلیم نمای آمبرژه : 73
3-10 : پالئوکلیما و مواریث کواترنر آغازین : 74
3-10-1- شواهد اقلیمی گذشته : 74
3-10-2- سیستم های فرسایشی حاکم در کواترنر آغازین : 75
3-10-3 اشکال فرسایشی تراکمی در حوضه بجنورد : 77
فصل چهارم : نقش آبراهه ها در مخاطرات سکونتگاههای شهری
4-1- مقدمه. 82
4-2 رودخانه باباامان. 82
4-3 ویژگیهای هندسی حوضه بجنورد. 82
4-4 تعامل توسعه شهری و مخاطرات سیل.. 83
4-4-1 تأثیرات توسعه شهری در هیدرولوژی حوضه آبریز. 83
4-5 سیل گیری شهرها 84
4-6 عوامل ایجاد سیل و خسارتهای ناشی از آن. 85
4-7 بررسی ، برآورد آبدهی و سیلاب حوضه هیدرلوژیکی بجنورد. 86
4– 7 – 1 ویژگی های هندسی حوضه و زیر حوضه های بجنورد. 86
4-7-1-1 شاخصه های شکل حوضه 78
4-7-1-2 رتبه بندی شبکه زهکشی و نسبت انشعاب حوضه. 88
4-7-1-4 توزیع ارتفاعی و طبقه بندی شیب حوضه مورد مطالعه. 89
4-7-2رژیم آبدهی رودخانه فیروزه 97
4-7-2-1 آبدهی سالانه. 97
4-7-2-2 برآورد آبدهی سالانه با احتمالات مختلف…. 99
4-7-3- برآورد آبدهی سالانه با روش تحلیل منطقه ای.. 100
4-7-4 آبدهی سالانه برآورد شده در هر یک از آبراهه های اصلی.. 102
4-7-5 آبدهی ماهانه. 103
4-7-6 آبدهی روزانه. 104
4-7-7 سیلاب… 106
4-7-7-1 بررسی سیل در ایستگاههای انتخابی.. 106
4-7-8 رسوب… 107
4-7-8-2 آمار و اطلاعات موجود. 108
4-7-8-3 رابطه دبی رسوب و دبی جریان. 108
4-7-8-4 بار رسوبی در محل ایستگاههای مورد نظر. 108
4-8 بررسی کیفیت آب و مخاطره شناسی آن در توسعه شهری بجنورد. 109
4-8-1 کیفیت آب در موقعیت ایستگاههای هیدرومتری حوضه بجنورد. 110
4-9برآورد نیاز آبی جهت توسعه شهری در حوضه بجنورد. 112
4-9-1 برآورد و میزان مصارف آب پیشنهادی برای جوامع شهری.. 113
4-10 بررسی وضعیت هیدرولوژیکی آبراهه های منتهی به شهر در حوضه بجنورد. 114
4-10-1 سیلاب و برآورد آن در آبراهه های مورد مطالعه. 116
4-10-2 رسوب… 123
4-10-2-1 برآورد بار رسوبی در محل ایستگاههای هیدرومتری.. 123
فصل پنجم : قابلیت های سنگها و رسوبات و مخاطره شناسی توسعه شهری بجنورد
5-1 مقدمه. 130
5-2 ویژگیهای لیتولوژیکی واحدهای سنگی و غیر سنگی حوضه بجنورد. 130
5-2-1 ویژگیهای لیتولوژیکی واحدهای سنگی.. 130
5-2-1-1 سنگهای رسوبی حوضه بجنورد. 131
5-2-2 واحدهای غیرسنگی و آبرفتی حوضه شهری بجنورد. 139
5-2-2-1 واحد Qt1. 133
5-2-2-2 واحد Qt2. 133
5-2-2-3 واحد Qa1. 133
5-2-2-4 واحد QL 133
5-2-2-5 واحد Qc.. 133
5-3 بررسی ویژگیهای مهندسی رسوبهای سنگی و غیرسنگی در حوضه بجنورد. 134
5-3-1 ویژگیهای واحدهای غیرسنگی.. 134
5-3-1-1 شاخص های مهندسی واحد Qt2. 134
5-3-1-2 شاخص مهندسی واحد Qa1. 135
5-3-1-3 شاخص های مهندسی واحد Qc.. 136
5-3 -2 ویژگیهای مهندسی واحد سنگی حوضه بجنورد. 137
5-3-2-1 ویژگیهای سنگهای آهکی حوضه. 138
5-3-2-2 ویژگیهای سنگهای ماسه سنگی حوضه بجنورد. 139
5-3-2-3 بررسی مطالعات ژئوفیزیک (ژئوتکنیک) دشت و حوضه بجنورد : 140
5-4 خواص هیدروژئولوژیکی سازندهای سنگی رسوبی حوضه بجنورد : 141
5-5 مخاطرات رسوبات سنگی و غیرسنگی در توسعه شهری بجنورد. 143
5-5-1 سنگهای رسوبی ومخاطرات آنها در حوضه بجنورد. 144
5-5-2 سازندهای رسوبی حوضه و مخاطرات آنها در توسعه شهری.. 144
5- 6 ویژگیهای ژئوتکنیکی رسوبات دشت بجنورد و مخاطرات آن. 146
5- 7 ویژگیهای ژئوتکنیکی و مخاطرات هیدرودینامیکی رسوبات دشت بجنورد. 150
5-7-1 پارامترهای بکار گرفته شده به منظور برآورد نشست خاک… 150
5-7-2 نتایج بدست آمده از محاسبات نشست… 151
5-8 بررسی استعداد روان گرایی دشت بجنورد و مخاطرات آن. 152
5-8 -1 ویژگیهای پروفیل خاک دشت بجنورد. 154
5-8-2 زلزله ورودی.. 154
5-8-3 بررسی استعداد روانگرایی.. 154
5-8-4 داده های مورد نیاز ارزیابی استعداد روانگرایی.. 156
5-8-5 محاسبه فاکتور عمق.. 157
5-8-6 ارزیابی خطر روانگرایی در بخشهای مختلف حوضه. 157
فصل ششم : قابلیتهای تکتونیکی ومخاطره شناسی شهربجنورد
6-1 تکامل تکتونیکی.. 165
6-1-1 تکامل تکتونیکی در منطقه بجنورد. 165
6-2 گسله ها و ویژگیهای آن در حوضه بجنورد 166
6-2-1 انواع گسله ها 166
6-2-2 گسلش (گسل خوردگی): 167
6-2-3 گسله های فشارشی.. 167
6-2-4 گسلهای راستالغز: 172
6-2-5 مکانیسم گسلش و تحلیل تنش: 175
6-3 نتایج بررسیهای نئوتکتونیکی: 178
6-3-1 مفهوم علم نئوتکتونیک: 178
6-3-2 علائم و شاخص های زمین شناسی: 178
6-3-3 شواهد زئومورفولوژی زمین ریخت شناسی.. 179
6-3-4 تقسیم بندی گسلهها از دیدگاه فعالیت… 180
6-3-5 نشانگرهای باستان شناسی: 181
6-3-6 نشانگرهای تاریخی: 181
6-3-7 نشانگرهای زلزله شناسی: 181
6-3-8 نشانگرهای ژئودزی: 181
6-3-9 علائم و شواهد فعالیت های نئوتکتونیکی در منطقه بجنورد. 181
6-3-10 راستای عمومی تنش : 188
6-3-11 تحلیل سطوح لغزش و سازوکار فعال: 188
6-3-12 سازو کار ژرفی زمین لرزه ها: 189
6-3-13جهت گیری چین خوردگی ها: 189
6-3-14 نتیجهگیری.. 190
6-4 بررسی های لرزه زمین ساختی.. 190
6-4-1 لرزهخیزی ایران: 190
6-4-2 لرزه خیزی کپه داغ. 191
6-4-3 ایالتهای لرزه زمین ساختی ایران: 192
6-4-3-1 تقسیم بندی بربریان (1976): 193
6-4-3-2 تقسیمبندی نوروزی (1976): (شکل 6-44). 193
6-4-3-3 تقسیم بندی نوگل سادات (1993193
6-4-3-4 پورکرمانی و اسدی (1374). 193
6-4-4 تاریخچه لرزه نگاری در پیرامون حوضه بجنورد. 194
6-4-4-1 زمین لرزه های تاریخی (پیش از سده بیستم) گستره مورد مطالعه: 194
6-4-4-2 زمین لرزههای قرن بیستم.. 195
6-4-5 تقسیمبندی لرزهخیزی پیرامون حوضه مورد مطالعه بجنورد: 196
6-6-4 بررسی گسلهای فعال در گستره پژوهش: 197
6-4-7ویژگی های آماری داده های لرزه ای.. 197
6-4 -8 توزیع مراکز سطحی زلزله در کپه داغ: 197
6-4-9 توزیع مراکز سطحی زلزله در منطقه بجنورد: 198
6-4-10 ارتباط زمین لرزه ها با گسل های منطقه: 198
6-4-11 روابط آماری داده های لرزه ای: 199
6-4-11-1 رابطه فراوانی- سال: 199
6-4-11-2 فراوانی – بزرگا: 202
6-4-11-3 فراوانی – عمق کانونی: 203
6-4-11-4 رابطه بزرگای Ms وmb. 203
6-4-11-5 تعیین حد آستانه: 204
6-4-11-6 برآورد پارامترهای لرزه خیزی براساس رابطه گوتنبرگ – ریشتر. 204
6-4-11-7 برآورد دوره بازگشت زلزله (Return period). 205
6-4-11-8 برآورد بیشینه توان لرزه زایی گسله ها: 205
6-4-11-9 برآورد جابه جاشدگی در راستای گسله ها: 205
6-4-11-10 برآورد شدت در کانون زمین لرزه ها 206
فصل هفتم : روند توسعه شهری و تعامل آن با مخاطرات ژئومورفولوژیک
7-1 مقدمه : 211
7-2 : توسعه تاریخی و شکل گیری اولیه شهر بجنورد. 211
7-2-1 شهر قدیم بجنورد. 212
7-2-2 بجنورد امروز. 214
7-3 بررسی تحولات سیاسی جمعیتی و تأثیر آن بر توسعه شهری.. 218
7-3-1 مقدمه. 218
7-3-2 تعداد و تحولات جمعیت شهرستان بجنورد بر اساس تقسیمات سیاسی جدید.. 219
7-3-3 تحولات جمعیت شهر بجنورد. 222
7-3-4 مهاجرت… 223
7-3-5 برآورد جمعیت شهر بجنورد با استفاده از رشد طبیعی.. 225
7-4 روند توسعه و گسترش فیزیکی شهر بجنورد. 228
7-4-1 تحولات و کاربری اراضی شهری.. 228
7-4-2 مکان گزینی و توسعه شهر در طی ادوار گذشته.. 229
7-4-3 جهات توسعه231
7-4-4 ویژگیهای کالبدی 233
7-5 توسعه شهری و قابلیت اراضی در حوضه بجنورد236
7-5-1 طبقه بندی واحدهای اراضی و قابلیت ان در توسعه شهری236
7-5-2 بررسی اثرات شرایط خاکشناسی و منابع اراضی حوضه بجنورد بر فرایندهای مخاطره آمیز239
7-5-2-1 رطوبت خاک240
7-5-2-2 بافت خاک… 240
7-5-2-3 استحکام برشی.. 240
7-5-2-4 میزان کربنات کلسیم موجود در خاک… 241
7-6 نوع کاربری ـ پوشش زمین و تراکم پوشش گیاهی.. 241
7-6-1 نوع کاربری ـ پوشش زمین حوضه های مطالعاتی.. 241
7-6-2طبقه بندی نوع کاربری ـ پوشش زمین حوضه بجنورد. 242
7-6-3 تراکم پوشش گیاهی در حوضه بجنورد. 243
فصل هشتم: نتیجه گیری اولیه بر اساس لایه های اطلاعاتی و GIS
8-1 نتیجه گیری اولیه بر اساس نقشه های پایه روند توسعه شهری 250
8-2 نقشه توپوگرافی حوضه بجنورد 251
8-3 نقشه شیب (Slope map). 252
8-4 نقشه جهت شیب… 254
8-5 نقشه خاکشناسی و تناسب اراضی حوزه بجنورد. 256
8-6 لایه زمین های کشاورزی در معرض خطر. 257
8-7 لایه نقاط روستایی ادغام شده و در معرض خطر. 257
8-8 ویژگی های گسل شناسی حوضه بجنورد. 258
8-9 نقشه منابع آبهای سطحی و زیر زمینی حوضه بجنورد. 258
8-10 نقشه زمین شناسی حوضه بجنورد. 260
8-11نتیجه گیری نهائی.. 261
8-12 ارزیابی و اثبات فرضیات 267
8-13 راهبردهای اجرایی جهت توسعه شهر بجنورد 268
منابع فارسی:
1- آر . یو کوک و جی . سی . دورکمپ ؛ ژئومورفولوژی و مدیریت محیط ( جلد اول ) ترجمه شاپور گودرزی نژاد ، انتشارات سمت ، چاپ اول ، تهران ، پاییز 1377 ؛ صص 207 – 201 .
2- آر . یو کوک و جی . سی . دورکمپ ؛ ژئومورفولوژی و مدیریت محیط ( جلد دوم ) ترجمه شاپور گودرزی نژاد ، انتشارات سمت ، چاپ اول ، تهران ، پاییز 1377 ؛ صص 35 .
3- استانداری خراسان شمالی – حوادث غیر مترقبه – 1386 – آمار و خسارتا
4- خوانساری ، محمد ؛ دور? مختصر منطق صوری ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1364 ؛ ص 48 .
5- ریمون ، کیوی ولوک وان کامپنهود ؛ روش تحقیق در علوم اجتماعی ، ترجمه عبدالحسین نیک گهر ، نشر توتیا ، چاپ ششم ، تهران ، بهار 1381 ؛ صص 75 و 218 .
6- ریچارد جی ، چورلی ، استانلی اِی سوم و دیوید ای . سودن ؛ ژئومورفورلوژی ( جلد سوم ) ، ترجمه احمد معتمد و ابراهیم مقیمی ، انتشارات سمت ، چاپ اول ، تهران ، زمستان – 1379 .
7- سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی ؛ گزارش صندوق بیمه محصولات کشاورزی شهرسان بجنورد ، 1383 ؛ ص 21 .
8- سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی ؛ مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان بجنورد ، بخش آبخیزداری ؛ نقشه با مقیاس 50000 : 1 زمین لغزشهای استان خراسان شمالی ، 1382 .
9- شجاعی ، حسن ؛ رخداد سوانح طبیعی سال 1995 ، مجله مسکن و انقلاب شمارهای 71 و 72 ؛ ص 59 .