بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران

چکیده

هدف این پژوهش تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای سنجش فرهنگ سازمانی از پرسشنامه کامرون و کویین 2006 و برای سنجش عملکرد مالی از شاخص بازده دارایی با استفاده از داده های موجود در صورت های مالی شرکت ها در دوره 1388 الی 1392 استفاده شده است. روش این پژوهش کاربردی و توصیفی پیمایشی است و نمونه آماری 64 شرکت از شرکت هایی که از لحاظ سرمایه بیشترین سرمایه اولیه را در طبقه بندی گروه صنعت خود داشته اند انتخابشده اند. رابطه اجزای فرهنگ سازمانی با عملکرد مالی شرکت ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت مدل رگرسیونی مناسب برازش گردید. نتایج نشان داد که به جز ارتباط مثبت و معنادار بین فرهنگ ویژه سالاری با عملکرد مالی، بین فرهنگ سلسله مراتبی، طایفه ای و بازار رابطه معناداری تایید نگردید.

واژگان کلیدی: عملکرد مالی، فرهنگ ویژه سالاری، فرهنگ سلسله مراتبی، فرهنگ طایفه ای، فرهنگ بازار.

مقدمه

فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. امروزه، فرهنگ سازمانی دارای اهمیت روزافزونی شده و یکی از مباحث اصلی مدیریت را تشکیل داده است. فرهنگ سازمانی عبارت است از الگوی منحصر به فرد از مفروضات، ارزش ها، هنجارهای مشترک که فعالیت های جامعه پذیری، زبان، سمبل ­ها و عملیات سازمان را شکل می ­دهد. مقصود از آن سیستمی از استنباط مشترک است که اعضا نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می ­شود. آگاهی از فرهنگ برای مدیران اهمیت ویژه ای دارد زیرا آنها می توانند از نتایج این شناخت بهره ببرند و با آگاهی بیشتر از عناصر فرهنگی، راه مقابله آسان تر با تغییرات فرهنگی را دریابند. بی تردید تمایز بین فرهنگ ها، امری معمول است و توجه به این تمایز، ما را در شناخت بهتر سازمان یاری می ­دهد. علاوه بر این، توجه به این تمایز موجب دسته بندی فرهنگ­ ها می­شود. یکی از مهم ترین مزایای دسته بندی فرهنگ ها این است که توان مقایسه آنها را افزایش می ­دهد.

- ضرورت انجام تحقیق

در یک سازمان، فرهنگ نقش های متفاوتی ایفا می‌ کند و وظایف گوناگونی دارد. این وظایف عبارتند از:

فرهنگ سازمانی به کارکنان سازمانی هویتی سازمانی می ‌بخشد: آنچه که سازمان های موفق را برجسته می ‌سازد و آنها را از دیگران متمایز می ‌کند، توانایی آنها در جذب، پرورش و نگهداری کارکنان بااستعداد و خلاق است و کارکنان نیز به نوبۀ خود وابستگی عمیقی نسبت به سازمان پیدا خواهند کرد.

فرهنگ سازمانی تعهد گروهی را آسان می ‌سازد: سازمان هایی که دارای فرهنگ قوی و توانمند هستند، کارکنان نسبت به ارزش ها و اهداف سازمانی احساس تعهد و مسئولیت می ‌کنند. منظور از تعهد سازمانی، پیوند و وابستگی روانی به سازمان است. که در آن احساس درگیر بودن شغلی، وفاداری و باور به ارزش های سازمانی جای دارد (عطایی، 1376). فرهنگ قوی مشخص‌کنندۀ توافق در میان اعضای یک سازمان در اهمیت به باورها و ارزش های فرهنگ است. اگر رضایت و توافق در مورد اهمیت ارزش ها و باورها وجود داشته باشد، آن فرهنگ یک فرهنگِ قوی و اگر توافق اندک باشد، فرهنگ ضعیف است.

بنابراین سازمان هایی که در آنها ارزش های کلیدی سازمان بیشتر مورد قبول واقع گردد و باعث شود کارکنان تعهدشان به آن ارزش ها بیشتر شود، آن فرهنگ قوی ‌تر است. تمامی این موارد خود را بایستی در عملکرد سازمان نشان دهند؛ به خصوص این موضوع بایستی در عملکرد مالی شرکت نمود داشته باشد (طوسی، 1377).

تعداد صفحات 117 word

فهرست مطالب

چکیده. 1 فصل اول: کلیات تحقیق 1-1- مقدمه. 3 1-2- تشریح و بیان مساله. 3 1-3- ضرورت انجام تحقیق.. 4 1-4– اهداف اساسی تحقیق.. 5 1-5– فرضیه های تحقیق.. 5 1-6- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق.. 5 1-7- تعریف عملیاتی واژه ها5 1-8– خلاصه فصل.. 8 فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 2-1- مقدمه. 10 2-2- مفهوم فرهنگ... 11 2-3- تعاریف فرهنگ... 11 2-4- تعاریف فرهنگ سازمانی.. 11 2-5- عوامل مؤثر در شکل گیری فرهنگ سازمانی.. 15 2-6- کارکردهای فرهنگ سازمانی.. 17 2-7 - سطوح فرهنگ سازمانی.. 17 2-8- راهبردهای تغییر فرهنگ سازمانی.. 20 2-8-1- سنجش فرهنگ سازمانی.. 21 2-9- مدل های فرهنگ سازمانی.. 22 2-9-1- مدل پارسونز (AGIL). 22 2-9-2- مدل ویلیام اوچی (تئوریZ). 23 2-9-3- مدل مک کندی (7s). 23 2-9-4- مدل شاین.. 24

2-9-5- مدل کندی.. ...........................24 2-9-6- مدل کوئین و مک گارس ..................25 2-9-7- مدل جفری سانی فیلد. 26 2-9-8- مدل کریتنر و کینیکی.. 27 2-9-9- مدل کرت لوین.. 27 2-9-10- الگوی لیت و استرینگر. 28 2-9-11- دیدگاه بارون و الترز. 29 2-10- معیارهایارزیابیطبقهبندیهایفرهنگسازمانی.. 29 2-10-1- سادگیوقابلفهمبودن. 30 2-10-2- قابلیتبهکارگیریروشهایمختلفتحقیق (کمی/کیفی)30 2-10-3- تواناییدرکتغییراتفرهنگی.. 30 2-10-4- برخورداریازچارچوبمفهومى.. 31 2-10-5- قابلیتکاربرددر انواعسازمانها31 2-10-6- شناسایىویژگیممتاز. 31 2-10-7- مدل دنیسون. 32 2-11- طبقه بندی فرهنگ سازمانی از دیدگاه صاحبنظران. 34 2-11-1- طبقه بندی درویس و میلر. 34 2-11-2- طبقه بندی دشپند و فرلی.. 36 2-11-3- طبقه بندی رکس... 36 2-11-4- طبقه بندی چارلز هندی.. 37 2-11-5- طبقه بندی گافی و جونز. 37 2-11-6 - طبقه بندی دیل و کندی.. 39 2-11-7- طبقه بندی فرن هام و گانتری.. 40 2-11-8- طبقه بندی هافستید. 41 2-12- گونهشناسی های فرهنگ سازمانی.. 43 2-12-1- گونهشناسی فرهنگ سازمانی کامرون و کوئین.. 44

2-12-2- چهار نوع اصلی فرهنگ سازمانی.. 45 2-13- ارزیابیگونه شناسیفرهنگ سازمانیکامرونوکوئین.. 46 2-13-1- گونه شناسی فرهنگ سازمانی از نظر دنیسون (1990). 48 2-13-2- معرفی چهار نوع فرهنگ سازمانی از نظر دنیسون (1990). 48 2-14- عملکرد مالی.. 50 2-15- مدل ارزیابی عملکرد. 52 2-15-1- مدل حسابداری ارزیابی عملکرد. 52 2-16- مروری بر تحقیقات انجام شده. 54 2-16-1- پژوهش های داخلی.. 54 2-16-2- پژوهش های خارجی.. 55 2-17- خلاصه فصل.. 56 فصل سوم: روش شناسی تحقیق 3-1- مقدمه. 58 3-2- روش پژوهش... 58 3-3- جامعه آماری.. 58 3-4- نمونه آماری.. 59 3 -5- متغیرهای پژوهش... 59 3-5-1- متغیر مستقل.. 59 3-5-2- متغیر وابسته. 59 3-6- گردآوری داده های پژوهش... 59 3-7- طیف لیکرت... 60 3-8- پایایی و روایی پرسشنامه. 61 3-8-1- روایی پرسشنامه. 61 3-8-2- پایایی پرسشنامه. 61 3-9- ضریب آلفای کرونباخ.. 62 3-10- روش تجزیه تحلیل داده ها63

3-10-1- تحلیل همبستگی.. 63 3-10-2- رگرسیون. 64 3-11- خلاصه فصل.. 65 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل 4-1- مقدمه. 67 4-2- توصیف آزمودنی ها67 4-3- تحلیل داده ها71 4-4- خلاصه فصل.. 78 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 5-1- مقدمه. 80 5-2- خلاصه پژوهش... 80 5-3- بحث و نتیجه گیری.. 83 5-4- پیشنهادات... 83 5-4-1- پیشنهادات کاربردی.. 83 5-4-2- پیشنهادات جهت پژوهشهای آتی.. 84 منابع و مآخذ. 85 ضمیمه الف: پرسشنامه. 91 ضمیمه ب: لیست شرکت های نمونه. 94 ABSTRACT.. 95